Adviezen

De Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie heeft een concreet vervolg uitgebracht op het advies ''In dienst van de toekomst - Van optimalisatie naar transformatie'' uit 2023.

Lees hier het volledige advies: In dienst van de toekomst - een handreiking voor transformatiegericht beleid

Om onze nationale veiligheid te vergroten moeten onderwijs- en kennisinstellingen en het ministerie van Defensie meer en nauwer gaan samenwerken. Dit constateert de Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI) in zijn nieuwe adviesrapport: ‘Kennisoffensief voor defensie – Onderzoek en innovatie voor een veilig Nederland’. De AWTI adviseert om kennis zo breed mogelijk te mobiliseren rond defensieonderzoek en -innovatie. Het advies bevat aanbevelingen voor overheid en kennisinstellingen.

Lees hier het volledige advies ‘Kennisoffensief voor defensie – Onderzoek en innovatie voor een veilig Nederland’.

Bij het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken wordt te weinig gebruik gemaakt van sociaal- en geesteswetenschappelijke (SGW-) kennis.
Dit constateert de Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI) in het adviesrapport ‘Vanzelfsprekende verbinding. Veranker SGW-onderzoek in innovatie’. Het advies bevat aanbevelingen voor overheid en wetenschappers.

Lees hier het volledige advies Vanzelfsprekende verbinding- Veranker SGW-onderzoek in innovatie.

De ambities die Nederland heeft op het gebied van wonen, zorg, klimaat en landbouw zijn niet waar te maken binnen het huidige systeem. Het beleid voor innovatie moet zich meer richten op wat in de toekomst nodig is en niet langer het bestaande in stand houden. Dat stelt de Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI) in zijn advies. 

Nederland is ervan doordrongen dat we de grote maatschappelijke vraagstukken op gebied van klimaat, voedsel, energie, mobiliteit en zorg moeten aanpakken. We hebben uitdagende ambities zoals de ambitie om klimaatneutraal te zijn in 2050 en de ambitie dat alle Nederlanders in 2050 minimaal vijf jaar langer gezond ouder worden. Er zijn op die vlakken bindende internationale afspraken. Voor deze grote maatschappelijke uitdagingen hebben we innovatieve oplossingen nodig. Die oplossingen zijn niet alleen technisch van aard en komen ook niet vanzelf. Daarvoor hebben we fundamentele veranderingen nodig in de manier waarop we onze samenleving organiseren: zogenaamde ‘transformaties’.

Lees hier het volledige advies: In dienst van de toekomst - Van optimalisatie naar transformatie

Wetenschap, technologie en innovatie (WTI) zijn cruciaal voor de ontwikkeling van de EU en Nederland: voor het uitbouwen van de EU en Nederland als kenniseconomie en vanwege de vele maatschappelijke uitdagingen waar we voor staan. De EU maakt dan ook beleid om WTI te bevorderen, net zoals Nederland dat doet. Op verzoek van de regering adviseerde de Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI) over de vraag: 'Hoe zorgen we ervoor dat het Europese en het Nederlandse WTI-beleid elkaar beter vinden en versterken?' 

Lees hier het volledige advies: Advies Strategisch samenspel - Bundel de kracht van Nederland en de EU voor meer impact van onderzoek en innovatie

Met deze brief gaat de AWTI in op het verzoek van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap om inzichtelijk te maken hoe de kwaliteit van wetenschap vastgesteld kan worden. Om de pluriformiteit van kwaliteiten van wetenschap en wetenschappers te kunnen duiden is, zo stelt de AWTI, een rijk en genuanceerd palet van kwantitatieve en kwalitatieve methoden en indicatoren nodig. Deze indicatoren moeten passen bij de eigenschappen en behoeften van verschillende vakgebieden, verschillende kerndomeinen van wetenschap en verschillende profielen van wetenschappers.

Lees hier de hele brief: Brief Duiden van de kwaliteiten van wetenschap

In het licht van geopolitieke, technologische en maatschappelijke ontwikkelingen wordt internationale samenwerking voor kennisinstellingen steeds complexer. Het levert veel op, maar er kleven ook risico’s aan. De afgelopen jaren hebben overheid en kennisinstellingen een aantal nuttige stappen gezet om deze risico’s te mitigeren. Echter, gezien de razendsnelle ontwikkelingen dienen steeds nieuwe uitdagingen zich aan. Daarom is de AWTI op zoek gegaan naar het antwoord op de vraag: ‘Hoe moeten we in Nederland omgaan met de risico’s van internationale samenwerking bij kennisontwikkeling aan Nederlandse kennisinstellingen, inclusief het hoger onderwijs?’

Lees hier het volledige advies: Kennis in conflict - veiligheid en vrijheid in balans

Er zijn al veel lessen getrokken uit de coronacrisis – ook over de positie van wetenschap, technologie en innovatie. Toch blijft één punt nog onderbelicht, stelt de Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie in dit essay: cocreatie tussen overheid, onderzoekers en samenleving. Die ontstond onder hoogspanning van de pandemie met initiatieven zoals de fieldlabs of de ontwikkeling van de CoronaMelder. De overheid kan cocreatie beter en structureler faciliteren. Dat is nodig omdat er meer weerbarstige problemen op ons afkomen die alleen opgelost kunnen worden met inbreng uit diverse bronnen: wetenschap, praktijk en beleid. Binnen de wetenschap over grenzen van disciplines heen kijken volstaat niet. Ook kennis en ervaring uit de praktijk moeten worden gebruikt. Alleen samen krijgen we grip op wicked problems.

Lees hier het volledige essay:  Samen grip krijgen op wicked problems: lessen uit de coronacrisis

Om Nederland te helpen goed voorbereid te zijn op toekomstige ontwikkelingen van het coronavirus, heeft de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid het initiatief genomen voor een project waarin de verschillende scenario's nader worden uitgewerkt en de opgaven voor de verschillende maatschappelijke sectoren verder in kaart worden gebracht. 

Vanuit de AWTI hebben we samen met De Jonge Akademie de scenario’s doordacht voor het domein wetenschap, technologie en innovatie. Daarin stellen we dat wetenschappelijk geïnformeerd beleid en wetenschappelijke duiding voor het brede publiek in elk scenario van belang is.

Lees hier het volledige advies:  Coronascenario’s doordacht: Handreiking voor noodzakelijke keuzes

Jongeren maken zich zorgen over hun toekomst. Veertien adviesraden van de regering en het parlement werkten samen aan een inspiratiebundel met artikelen, waarin wij de samenleving en politiek oproepen om te zorgen dat de huidige én toekomstige jonge generaties een hoopvolle toekomst tegemoet kunnen gaan.

Hier is de bundel te vinden: Jongeren en het zorgen voor hun morgen

In dit briefadvies werpt de AWTI een kritische blik op het NWA-beleid in de aanloop naar de evaluatie van de NWA die dit jaar zal plaatsvinden samen met een herijking van de routes en consortia.

Lees hier het volledige briefadvies: Briefadvies over de Nationale Wetenschapsagenda (NWA)

Nederland kan zich beter voorbereiden op complexe maatschappelijke vraagstukken nu en in de toekomst. Hiervoor is duidelijker en krachtiger beleid nodig voor het stimuleren van interdisciplinair onderzoek. In dit nieuwe advies geeft de AWTI een winstwaarschuwing. Het Nederlands onderzoek is weliswaar van hoog niveau, maar er is geen reden om comfortabel achterover te leunen. Nederland zou gezien de goede uitgangspositie in Europa als gidsland kunnen bijdragen aan effectiever onderzoeksbeleid voor interdisciplinariteit in Nederland en daarbuiten. Daarom heeft de AWTI een advies gemaakt met antwoord op de vraag: Hoe kan de rijksoverheid interdisciplinair onderzoek beter en blijvend stimuleren?

Lees hier het volledige advies: Advies: Grenzeloos onderzoeken - Stimuleer interdisciplinariteit met twee onderscheidende overheidsrollen

Nieuwe kennis is hard nodig om de economie gezond te houden en maatschappelijke uitdagingen op te lossen. Daarvoor is het belangrijk dat ondernemers profiteren van de kennis die kennisinstellingen ontwikkelen. Dat gebeurt nu wel, maar nog niet optimaal. Daarom doet de overheid er goed aan om met gerichte maatregelen te zorgen dat
onderzoekers en ondernemers elkaar beter weten te vinden: zo kunnen we meer kansen pakken met kennis.

Lees hier het volledige advies: Kansen pakken met kennis - Hoe onderzoekers en ondernemers elkaar beter vinden

Nederland staat voor grote transities naar een groene, duurzame, digitale en inclusieve economie. Innovatie is hierin cruciaal. Innoveren gebeurt in de regio: dáár vinden bedrijven, wetenschappers, talent en maatschappelijke organisaties elkaar, ontstaan nieuwe initiatieven en zijn er kansen voor vernieuwing. Regio’s hebben elk te maken met specifieke opgaven om hun economie te vernieuwen, om de brede welvaart te verbeteren en om aan transitieopgaven bij te dragen. De verschillen tussen regio’s worden – mede door de coronacrisis – alleen maar groter. De Nederlandse brede welvaart en de voortgang in transities zijn echter afhankelijk van de innovatiekracht van álle regio’s.

Lees hier het volledige advies: Samen de lat hoog leggen - Regio en rijk bundelen krachten voor innovatie

Nederland is een kennisrijk land, maar kennis wordt te vaak niet goed benut voor het overheidsbeleid. Nederland mist zo mogelijkheden voor effectiever beleid en betere publieke dienstverlening. Het belang van beleid met een stevige kennisbasis is relevant voor alle grote gebeurtenissen die ons nu en in de toekomst zullen raken, is nodig om te anticiperen op toekomstige crises, en voor de aanpak van grote maatschappelijke uitdagingen. Daarbij heeft de overheid een voorbeeldfunctie in het correct omgaan met kennis, in een wereld waarin desinformatie zich razendsnel verspreidt.

Lees hier het volledige advies: Rijk aan kennis - Naar een herwaardering van kennis en expertise in beleid en politiek

Hoewel de Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI) de oprichting van het Nationaal Groeifonds steunt, kan en moet de uitwerking van het fonds op een zestal punten beter. Deze punten hebben te maken met de beoordeling van de voorstellen, de focus op toekomstig verdienvermogen en denken in ecosystemen. Met deze verbeterpunten zal het fonds beter toegerust zijn op de vooruitstrevende investeringen die nodig zijn voor een toekomstbestendig Nederland.

Lees hier het volledige briefadvies: Nationaal groeifonds.

Nederland kent steeds meer startende bedrijven die nieuwe kennis nuttig willen gebruiken. Maar te weinig van zulke bedrijven slagen erin door te groeien tot een echt groot bedrijf. Daardoor mist Nederland kansen op banen en slimme oplossingen voor bijvoorbeeld de zorg. Maar het kan beter. Kennisintensieve start-ups moeten geholpen worden om zich vanaf het begin meer op ondernemerschap en groei te richten. Dan zullen ze vaker succesvol doorgroeien. Ook moeten de mogelijkheden voor financiering voor doorgroei van dit type bedrijven verbeteren.

Lees hier het volledige advies Beter van start - De sleutel tot doorgroei van kennisintensieve start-ups.

Wetenschap, technologie en innovatie kunnen een sterkere, meer effectieve rol spelen in maatschappelijke transities. Daarvoor moet de regering zorgen voor een overkoepelend beeld van het Nederland van de toekomst én voor een nieuwe aanpak voor transities. Het toekomstbeeld en de aanpak maken gerichte investeringen mogelijk, zorgen voor afstemming tussen maatschappelijke transities, en brengen onderzoekers en innovatoren samen met maatschappelijke en creatieve partijen.

Lees hier het volledige advies Versterk de rol van wetenschap, technologie en innovatie in maatschappelijke transities.

Om mee te kunnen blijven doen op het wereldwijde hightechtoneel, moet de regering meer richting geven aan investeringen in de ontwikkeling van sleuteltechnologieën. Daarvoor is een integrale aanpak nodig die de krachten bundelt en economische kansen, maatschappelijke uitdagingen en publieke waarden met elkaar verbindt.

Lees hier het volledige advies Krachtiger kiezen voor sleuteltechnologieën.

Het huidige stelsel voor hoger onderwijs en onderzoek is niet toekomstbestendig. Universiteiten en hogescholen moeten zich sterker profileren en meer samenwerken. Ook moet de minister van OCW meer richting geven aan het stelsel en actiever toezicht houden.

Lees hier het volledige advies Het stelsel op scherp gezet.

De verspreiding van innovaties in Nederland hapert. Nederland innoveert volop maar te veel innovaties blijven klein of ongebruikt doordat ze zich slecht verspreiden. De regering moet haar innovatiebeleid veel krachtiger richten op het verspreiden van innovaties.

Lees hier het volledige advies Verspreiding.

Nederland heeft veel te winnen bij meer samenwerking met India rond kennis, talent en innovatie. India biedt veel kansen. Om die beter te benutten moeten de Nederlandse overheid, bedrijven en kennisinstellingen meer gezamenlijk optrekken met een duidelijke strategie.

Lees hier het volledige briefadvies Focus op India.