AWTI e-mail alert 26 augustus 2021

Kabinetsreactie op het AWTI-advies ‘Rijk aan kennis’

Minister Raymond Knops (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) is het ermee eens dat de overheid meer aandacht moet hebben voor kennis en expertise, als basis voor beleidsvoorstellen en ‑maatregelen. Dat stelt hij in een brief over het AWTI-advies ‘Rijk aan kennis’. Hij merkt op dat de overheid daar al het nodige aan doet, maar ziet ook nog voldoende punten waarop verbetering mogelijk is. Daar zou het volgende kabinet werk van moeten maken.
Kamerbrief (doc)
AWTI-advies (januari 2021)

Toewerken naar een meer skillsgerichte arbeidsmarkt voor de kenniseconomie

Inzetten op blijvende inzetbaarheid is voor zowel werknemers als werkgevers een must in de post-corona kenniseconomie. Hierbij biedt het fijnmaziger kijken naar wat mensen al in huis hebben en welke mogelijkheden zij daarmee hebben, al dan niet met gerichte scholing, veel kansen. In een inspiratiedocument zet de SER uiteen hoe werknemers en werkgevers kunnen toewerken naar een gezamenlijke aanpak richting een meer skillsgerichte arbeidsmarkt. Op het 2021 Global Forum on Productivity van de OESO, op 8 en 9 juli in Venetië, werd uitgebreid gesproken over de relatie tussen skills (vaardigheden, competenties en kennis) en productiviteit: hoe hoger de skills van medewerkers, des te hoger de productiviteit, al hebben veel bedrijven ook behoefte aan medewerkers met skills op een middelhoog niveau. TechUK maakte een podcast over hoe bedrijven kunnen bijdragen aan ‘reskilling’. De New Industrial Strategy for Europe Task Force van de Europese denktank CEPS publiceerde een rapport over hoe de EU kan bijdragen aan een meer skillsgerichte arbeidsmarkt, in combinatie met het verbeteren van de kwaliteit van banen en mogelijk de relocatie (ruimtelijk en sectoraal) van werknemers. Het Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding (Cedefop) publiceerde een rapport over het verbeteren van vaardigheden van mensen die werken in de platformeconomie.
Nieuwsbericht SER
Rapport SER (pdf)
Conferentieverslag OESO
Podcast TechUK
Nieuwsbericht CEPS
Rapport CEPS (pdf)
Nieuwsbericht Cedefop
Rapport Cedefop (pdf)

Europese Commissie presenteert omvattend klimaatpakket ‘Fit for 55’

De Europese Commissie (EC) heeft een pakket voorstellen uitgebracht die betrekking hebben op het klimaat-, energie-, grondgebruik-, vervoers- en belastingbeleid van de EU. Met het ‘Fit for 55’-pakket geeft de EC concreet inhoud aan de eerder overeengekomen EU Green Deal, waarin is vastgelegd om de netto-uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met ten minste 55 procent te verminderen ten opzichte van 1990. In een bijgevoegd rapport beschrijft het Directoraat-Generaal Onderzoek en Innovatie (DG R&I) welke onderzoeks‑ en innovatie-acties nodig zijn om de doelen van ‘Fit for 55’ te halen. Op een webinar van het Duitse Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF) werd ingegaan op het belang van groene innovatie voor het Europese klimaat‑ en energiebeleid. RaboResearch schreef een rapport over misschien wel het meest opvallende onderdeel van ‘Fit for 55’: de CO2-grensbelasting (Carbon Border Adjustment Mechanism, CBAM), die moet zorgen voor een gelijk speelveld voor de Europese industrie ten opzichte van de industrie uit de rest van de wereld. In het algemeen zal het halen van de 55%-doelstelling nog een Herculestaak worden, zegt energie-econoom professor Nebojsa Nakicenovic in een artikel van Science Media Hub. Zes Europese topinvesteerders hebben Cleantech for Europe opgezet, bedoeld om Europese start-ups in schone technologie een impuls te geven.
Nieuwsbericht EC
Webpagina ‘Werk maken van de Europese Green Deal’
Mededeling EC (pdf)
Rapport DG R&I
Videoverslag Bijeenkomst BMBF (YouTube)
Rapport RaboResearch
Artikel Science Media Hub
Website Cleantech for Europe

Mondiale chiptekorten houden voorlopig aan

Het wereldwijde tekort aan chips kan nog zeker twee jaar aanhouden. Dat denkt Reinhard Ploss, topman van de grote Duitse chipfabrikant Infineon. Het tekort aan microchips dreigt een rem te zetten op de decennialange innovatie die wordt aangewakkerd door de belofte van steeds snellere en goedkopere rekenkracht, aldus een artikel van MIT Technology Review. De regering Biden heeft al een plan voor het opzetten van chipsonderzoek en ‑productie aan het Congres gestuurd. Een artikel in het tijdschrift Foreign Affairs vindt dat de VS samen met al zijn bondgenoten een strategie moeten opzetten om te voorkomen dat de Westerse wereld ooit weer in de huidige positie terechtkomt. (Zie ook: ‘Nieuwe allianties gaan investeren in microchips en cloud-technologieën’, onder Nieuws en achtergronden uit de Europa).
Bericht RTL Nieuws
Artikel MIT Technology Review
Nieuwsbericht Bloomberg
Artikel Foreign Affairs

Discussie in wetenschapswereld over Erkennen en Waarderen

In juli verschenen in de media verschillende opiniestukken waarin vraagtekens werden gezet bij het nieuwe denken over Erkennen en Waarderen en Open Science in de Nederlandse academische wereld. Op 13 juli publiceerde Cursor interviews met TU/e-hoogleraren die het nut van een nieuwe visie op Erkennen en Waarderen in twijfel trekken. Op 14 juli vergeleek NWO-voorzitter Marcel Levi wetenschap met topsport, met de nadruk op opoffering en topprestaties. Dat leidde, weer een dag later, tot veel kritische reacties in een artikel van ScienceGuide. ‘Wetenschap als topsport’ zou niet passen bij het nieuwe denken over Erkennen en Waarderen. Op 19 juli verscheen op ScienceGuide een opiniestuk (1) van 171 academici die ervoor waarschuwden dat het nieuwe Erkennen en Waarderen leidt tot meer willekeur en verlies aan kwaliteit. Nog dezelfde dag reageerden Rianne Letschert en Jeroen Geurts, namens het programma Erkennen en Waarderen (Recognition & Rewards): “Om ook in de toekomst onze kracht (van het Nederlandse academische stelsel, red.) te behouden, is modernisering van het systeem van ‘erkennen en waarderen’ hard nodig.” Twee dagen later (21 juli) volgde nog een opiniestuk (2) van 113 jonge wetenschappers, die het nieuwe ‘Erkennen en Waarderen’ eveneens verdedigden. Op 27 juli waarschuwt een andere groep jonge, veelal medische, wetenschappers in een opiniestuk (3) dat het nieuwe Erkennen en Waarderen kwetsbare groepen op achterstand kan zetten. Zo zou gebruik van het narratieve CV in beursaanvragen ertoe leiden dat wetenschappers met een bepaalde culturele achtergrond steevast in het nadeel zijn.
Artikel Cursor (13 juli)
Artikel NWO (14 juli)
Nieuwsbericht ScienceGuide (15 juli)
Opiniestuk ScienceGuide – 1 (19 juli)
Artikel Recognition & Rewards (19 juli)
Opiniestuk ScienceGuide – 2 (21 juli)
Opiniestuk ScienceGuide – 3 (27 juli)

Opinie: “Merendeel onderzoek irrelevant voor maatschappelijke uitdagingen”

Om zich te handhaven in de wetenschappelijke wereld, doen wetenschappers vooral onderzoek dat hun eigen loopbaan bevordert. Dit betoogde Frank Miedema, voorzitter van het Open Science programma van de Universiteit Utrecht, tijdens de Open Science Conferentie van de Verenigde Naties. Volgens Miedema kan alleen Open Science deze situatie veranderen, omdat samenwerking met de maatschappij hierin centraal staat. All European Academies (ALLEA) en Global Young Academy (GYA) organiseerden op 25 november 2020 een webinar over ‘Research Assessments that Promote Scholarly Progress and Reinforce the Contract with Society’. Daarop werd onder andere gesteld dat wetenschap eigenlijk altijd maatschappelijk relevante resultaten oplevert, zij het dat die resultaten soms pas vele jaren laten zijn waar te nemen. ALLEA en GYA publiceerden in juli een videoverslag en een rapport over de online bijeenkomst.
Artikel ScienceGuide
Nieuwsbericht ALLEA
Videoverslag webinar (YouTube)
Rapport ALLEA – GYA (pdf)

Opinie: “Hogescholen moeten de regio helpen ontwikkelen”

Hogescholen moeten, naast het opleiden van studenten, ook de regio helpen ontwikkelen. Hybride leeromgevingen en leven lang ontwikkelen zijn twee manieren waarop dit gebeurt, en deze zullen alleen nog maar belangrijker worden, voor zowel hogeschool als regio. In het boek ‘Het ontwikkelen van een impactvolle hybride leeromgeving’’ doen drie onderzoekers van Fontys aanbevelingen voor het ontwikkelen van een hybride onderwijssysteem.
Nieuwsbericht ScienceGuide
Boek Fontys (pdf)

Opinie: “Gevaarlijk gebrek aan inzicht in technologie onder politici en bestuurders”

Het bedrijfsleven en de overheid verwachten veel van digitale innovatie, maar het ontbreekt ‘decision makers’ aan basiskennis over kunstmatige intelligentie, blockchain en internet of things. Dat stelt ondernemer en advocaat Casper Jaspers in een opiniebijdrage voor Elsevier Weekblad (EW). De kennisachterstand inhalen, bepalen welke waarden belangrijk zijn om na streven en daarop beleid baseren is volgens Jaspers de oplossing.
Artikel EW

Aandacht voor brede welvaart vraagt nieuwe kijk op beleidsindicatoren

Nu het streven naar ‘brede welvaart’ steeds nadrukkelijker op de politieke en beleidsagenda komt te staan, is het belangrijk hiervoor goede beleidsindicatoren te ontwikkelen, betoogt Sjoerd Hardeman van Rabo Research in een artikel van Me Judice. Er zijn wel aanwijzingen over hoe die indicatoren eruit zouden moeten zien, maar er bestaan ook nog veel onduidelijkheden over. Beleidsmakers zouden ze in gesprek met de maatschappij stapsgewijs moeten gaan ontwikkelen.
Artikel Me Judice

Weer een nieuwe Nederlandse ‘unicorn’

In juli verwierf opnieuw een Nederlands bedrijf de status van ‘unicorn’, een start-upbedrijf met een geschatte beurswaarde van meer dan 1 miljard dollar. Ditmaal gaat het om het online platform Remote, dat bedrijven helpt bij het aannemen van personeel in het buitenland. In juni werd onlinebank Bunq nog een ‘eenhoorn’. De groei van het aantal miljardenbedrijven is het afgelopen jaar een mondiale trend, laat het State Of Venture Q2’21 Report van CB Insights zien.
Nieuwsbericht NOS
Nieuwsbericht CB Insights
Rapport CB Insights

Rathenau: “Kabinet: stop met het overschatten van de kansen van digitalisering”

Ondanks tal van initiatieven slaagt de overheid er niet in om de uitdagingen van de digitale samenleving voldoende het hoofd te bieden, betoogt een artikel van het Rathenau Instituut. Volgens Rathenau moet het komende kabinet het tij keren, door te stoppen met het overschatten van de kansen van digitalisering en het onderschatten van de risico’s.
Artikel iBestuur

Globalanceren: Hoe kan NL navigeren in een regionaliserende wereld?

Een rapport van de onafhankelijke denktank Denkwerk (Barbara Baarsma, Hans Wijers en anderen) beschrijft de huidige wereldeconomie en constateert dat het steeds verder optimaliseren van mondiale waardeketens te veel negatieve bijeffecten met zich meebrengt, zowel sociaal als ecologisch. Denkwerk ziet ‘verdere internationalisering van de diensteneconomie’ in combinatie met de opkomst van regionalisering’, met sterkere banden binnen regio’s maar minder sterke banden tussen regio’s. Het betoog mondt uit in een agenda ‘voor Nederland rondom, onder andere, investeren in een krachtig ecosysteem van digitale diensten, om- en bijscholing van de beroepsbevolking en inzetten op de EU.
Rapport Denkwerk (pdf)
Engelstalige Samenvatting (pdf)

PBL: Bouwstenen voor een circulaire economie

Er zijn nog weinig goede handvatten voor het streven naar een circulaire economie. Op verzoek van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat (I&W) heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) een policy brief geschreven over de meest relevante aspecten hiervan. Ook schetst de brief vervolgstappen om tot nadere invulling en uitwerking te komen van het streven naar een circulaire economie. Ondanks het vermeende gebrek aan handvatten voor zulk beleid, pleiten staatssecretaris Stientje van Veldhoven (I&W) en Ingrid Thijssen (VNO-NCW-voorzitter) in een interview met het FD ervoor dat een nieuw kabinet kiest voor de circulaire economie “als onderdeel van de klimaatopgave en voor het verdienvermogen van Nederland”. Ze menen dat een volgend kabinet, samen met het bedrijfsleven, grote slagen kan maken om de koploperspositie van Nederland op dit gebied te verzilveren. Een paper van de Britse denktank Chatham House gaat dieper in op de mogelijkheden om overheidsinvesteringen en stimuleringspakketten nauwer te richten op de circulaire economie. De Europese Commissie (EC) beschrijft in een bericht waar ze nu staat als het gaat om de financiering van klimaat‑ en circulaire plannen.
Nieuwsbericht PBL
Policy brief PBL (pdf)
Nieuwsbericht VNO-NCW
Nieuwsbericht Chatham House
Rapport Chatham House (pdf)
Persbericht EC

Rapport over Nederlandse start- en scale-ups op het gebied van AI

Techleap heeft een rapport over de Nederlandse start‑ en scale-ups op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI) gepubliceerd. Naast inzichten op basis van onderzoeksgegevens beschrijft het rapport de hindernissen waar AI-bedrijven tegenaan lopen in de sector Health. Dit levert een beeld op van de maatregelen die nodig zijn om een bloeiend AI-ecosysteem te creëren.
Aankondiging Techleap
Rapport Techleap (pdf)

Autoriteit Persoonsgegevens publiceert aanbevelingen voor smart cities

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft aanbevelingen gepubliceerd voor de ontwikkeling van smart city-toepassingen. De aanbevelingen zijn bedoeld voor gemeenten die met slimme sensoren en meetapparatuur data in de openbare ruimte verzamelen of dat van plan zijn. Het rapport Governing Smart Cities van het World Economic Forum (WEF) biedt een benchmark voor steden die beleid willen ontwikkelen voor ethisch en verantwoord bestuur van hun smart-cityprogramma’s. Het onderzoekt de huidige praktijk in 36 slimme steden met betrekking tot vijf fundamentele beleidslijnen: ict-toegankelijkheid, privacy-effecten, cyberverantwoordelijkheid, digitale infrastructuur en open gegevens.
Nieuwsbericht AP
Rapport AP (pdf)
Aankondiging WEF
Rapport WEF (pdf)

Ondernemers en gemeenten slaan samen alarm over vestigingsklimaat in ons land

Een groep van 50 gemeenten en regionale en landelijke ondernemersverenigingen maakt zich zorgen over de verslechtering van het Nederlands vestigingsklimaat. In een manifest vragen ze een nieuw kabinet om samen met hen te werken aan een betere leefomgeving, opleiding van de beroepsbevolking, kennis en innovatie, verbindingen binnen Nederland en met het buitenland en een betrouwbare en voorspelbare overheid.
Nieuwsbericht VNO-NCW
Manifest (pdf)

Startup hub Utrecht treedt uit de schaduw van grote broer Amsterdam

Het tech-ecosysteem in de regio Utrecht staat al vele jaren in de schaduw van dat van Amsterdam. Toch kent Utrecht een niet onaanzienlijk aantal tech-startups en -investeerders, laat een inventarisatie van TechCrunch zien.
Artikel TechCrunch

Europese Raad wil bezuinigen op onderzoeks‑ en innovatiebudget

De EU-regeringsleiders willen 316 miljoen euro besparen op het Horizon-budget dat de Europese Commissie (EC) heeft voorgesteld voor 2022. Volgens de ER is deze bezuiniging nodig voor een realistische absorptiecapaciteit van fondsen, al lijkt er eerder sprake te zijn van een te hoge dan te lage absorptiecapaciteit, met slagingspercentages tot slechts 8 procent. De onderzoeks‑ en innovatiewereld en het Europees Parlement reageren teleurgesteld en afwijzend op het Raadsvoorstel.
Nieuwsbericht Science|Business
Nieuwsbericht Neth-ER

Europese Commissie presenteert voorstel EU-breed onderzoeks‑ en innovatiepact

De Europese Commissie (EC) stelt de EU-lidstaten voor om ‘A Pact for Research and Innovation in Europe’ te sluiten. De bedoeling is dat de lidstaten zich binden aan verhoging van hun nationale budgetten voor onderzoek en innovatie tot minimaal 3 procent van het bbp in 2030. Dit zou goed zijn voor de economische positie van de EU en een belangrijke bijdrage leveren aan de totstandkoming van de Europese onderzoeksruimte (ERA). De Europese Onderzoeksraad (ERC) en Science Europe onderschrijven de noodzaak van het voorstel, maar vinden het nog te vrijblijvend. Ze doen aanbevelingen voor verbetering en aanscherping.
Nieuwsbericht EC
Voorstel EC (pdf)
Nieuwsbericht Science|Business
Nieuwsbericht Neth-ER
Nieuwsbericht ERC
Statement Science Europe (pdf)

Onderzoeksinfrastructuren zoeken rol in nieuwe Europese onderzoeksruimte

Het delen van kosten en toegang tot grote wetenschappelijke laboratoria was een van de zwaartepunten van eerdere pogingen om een interne EU-markt voor onderzoek te creëren. Nu de ERA een doorstart maakt, worden de laboratoria geplaagd door bezuinigingen en beleidsveranderingen. Een artikel van Science|Business schetst de problemen waarvoor het European Strategy Forum on Research Infrastructures (ESFRI) staat.
Nieuwsbericht Science|Business

Meer geld voor onderzoek mogelijk door ruimere vrijstellingen voor staatssteun

De Europese Commissie heeft de langverwachte vrijstellingsregels voor staatssteun voor onderzoek goedgekeurd. De EU-lidstaten kunnen hierdoor gerichte investeringen in r&d doen zonder voorafgaande toetsing en goedkeuring door Brussel. Het gaat vooral om de cofinanciering van projecten die steun krijgen van Horizon Europe, met nationaal geld of geld uit de Europese structuur en herstelfondsen. et gaat vooral
Nieuwsbericht Science|Business
Nieuwsbericht Neth-ER

Platform Open Research Europe gelanceerd

De Europese Commissie heeft Open Research Europe gelanceerd. Op dit ‘open access’- platform kunnen wetenschappelijke publicaties geplaatst worden die het resultaat zijn van Horizon 2020‑ en binnenkort ook Horizon Europe‑financiering. Het gratis te gebruiken platform biedt ruimte aan publicaties vanuit alle wetenschappelijke disciplines. Het gaat om meerdere wetenschappelijke publicatiesoorten, zoals artikelen, methodes en essays. Open Research Europe is geen repository. Het moet nadrukkelijk gaan om originele publicaties met wetenschappelijke resultaten op basis van genoemde financiering.
Nieuwsbericht Open Access NL
Platform Open Research Europe

ERC roept wetenschappers op mee te denken in Conference on the Future of Europe

De Europese Commissie, de Europese Raad en het Europees Parlement proberen sinds mei van dit jaar de Europese burger nauwer te betrekken bij discussies over de toekomst van Europa. Tot teleurstelling van de ERC Scientific Council hebben onderzoek en wetenschap in de zogeheten ‘Conferentie over de toekomst van Europa’ tot nu toe nauwelijks aandacht gekregen. De Raad roept wetenschappers op om zich meer met het proces te gaan bemoeien. Een goede aanleiding daarvoor vormt wellicht de burgertop over de toekomst van Europa die van 14 tot 16 januari 2022 zal plaatsvinden in Maastricht.
Nieuwsbericht ERC
Nieuwsbericht Universiteit Maastricht
Website Conferentie over de toekomst van Europa

Toekomstverkenning voor een uitweg uit de coronacrisis

De Europese Commissie heeft een studie laten uitvoeren naar een uitweg voor de EU uit de COVID-19-crisis. Dat heeft vijf scenario’s opgeleverd voor het tegengaan van breuklijnen in de samenleving, het al dan niet voortzetten van het streven naar een open economie, het ontstaan van een ‘nieuw normaal’, gemiste kansen, en een groenere en rechtvaardiger samenleving. De vijf scenario’s kunnen worden gebruikt om de huidige situatie te beoordelen en om ons voor te bereiden op de toekomst.
Nieuwsbericht EC
Rapport EC

EU schort Zwitserse toegang tot subsidies drie grootste onderzoeksprogramma’s op

Na weken van onzekerheid is het officieel: onderzoekers in Zwitserland komen niet langer in aanmerking voor financiering door de Europese Onderzoeksraad (ERC), Marie Skłodowska-Curie Acties of de Europese Innovatieraad (EIC). In een artikel van Swissinfo legt Yves Flükiger uit waarom dit zowel voor Zwitserse als EU-universiteiten een slechte zaak is. De Zwitserse overheid heeft maatregelen aangekondigd om het ergste leed voor de Zwitserse onderzoeksgemeenschap te verzachten.
Nieuwsbericht Science|Business
Artikel Swissinfo

Brexit heeft voor universiteiten weinig veranderd in relatie met VK

Het vertrek van het VK uit de EU heeft voor de universiteiten aan beide zijden van de Noordzee weinig veranderd. Het paper ‘Universities after Brexit: An update on EU-UK relations’ van de European University Association (EUA) laat zien dat er maar één groot verschil is ontstaan op het gebied van onderzoek en innovatie: het VK mag niet meedoen aan het programmaonderdeel van de Europese Innovatieraad van waaruit de EU aandelen koopt in bedrijven (het European Innovation Council Fund).
Rapport EUA (pdf)

Nieuwe allianties gaan investeren in microchips en cloud-technologieën

De tekorten aan microchips voor de productie van elektronische goederen in Europa, hebben de EU-lidstaten en industrie samengebracht in een streven naar technologische soevereiniteit. Twee allianties gaan “ambitieuze” routekaarten opstellen voor de ontwikkeling en toepassing van respectievelijk nieuwe gegevensverwerkingstechnologieën en halfgeleiders (1) en industriële data, edge en cloud (2). De Digital & Data Working Group van de Brusselse denktank CEPS heeft nagedacht over wat de EU moet doen om het herstel van de industrie in de EU te bevorderen. Het eindrapport noemt, naast edge‑ en cloudcomputing en industriële datasharing, 5G en AI als terreinen waarop de inspanningen van de EU omhoog zouden moeten. De Europese Investeringsbank (EIB) beschrijft in een rapport op welke terreinen de Europese industrie achterloopt op de Amerikaanse als het gaat om digitalisering, en welke inspanningen de bedrijven en de EU moeten plegen om de achterstand in te halen.
Nieuwsbericht EC
Nieuwsbericht Science|Business
Alliance on Processors and Semiconductor technologies
European Alliance for Industrial Data, Edge and Cloud
Nieuwsbericht CEPS
Rapport CEPS (pdf)
Nieuwsbericht EIB
Rapport EIB

Nationale AI-strategieën en AI-standaardisering in de EU

Twee rapporten van het Joint Research Centre (JRC) geven een beeld van hoe kunstmatige intelligentie (AI) zich ontwikkelt in de EU en gelieerde landen. Een eerste rapport vertelt meer over nationale plannen voor AI. Een tweede rapport geeft een overzicht van de lopende normalisatie-activiteiten op het gebied van AI die worden uitgevoerd door Europese en internationale normalisatie-instellingen. Laatstgenoemd rapport legt ook de relatie van standaardiseringsinitiatieven met de in april voorgestelde Artificial Intelligence Act (AIA) van de Europese Commissie.
Rapport JRC – 1
Rapport JRC – 2

Europese Commissie wil meer vrouwelijke leiders in innovatie-ecosystemen

De Europese Commissie heeft een nieuw initiatief gelanceerd, waarmee ze deeptech start-ups onder leiding van vrouwen extra wil ondersteunen. Women TechEU maakt onderdeel uit van de eerste calls onder de Europese innovatie-ecosystemen in Horizon Europe. De EC stelt er dit jaar in totaal zo’n 90 miljoen euro voor beschikbaar.
Nieuwsbericht EC
Website Women TechEU
Nieuwsbericht Neth-ER

Europese Raad keurt conclusies goed ‘Een wereldwijd verbonden Europa’

De Europese Raad heeft conclusies getrokken uit haar discussie over ‘een wereldwijd verbonden Europa’. Volgens de Raad moet de EU een geostrategische en mondiale aanpak van connectiviteit nastreven om zijn economisch, buitenlands en ontwikkelingsbeleid en zijn veiligheidsbelangen te bevorderen en Europese waarden te promoten. Betere connectiviteit zou aan diversificatie van waardeketens bijdragen, de strategische afhankelijkheid van andere landen verminderen en het concurrentievermogen van de EU en haar partners stimuleren. Volgens een artikel van EurActiv is de stellingname van de Europese Raad een reactie op het Chinese Belt and Road Initiative (BRI). De VS introduceerde daartoe eerder al (in juni) het Build Back Better World (B3W)-partnerschap. Een artikel van MERICS uit juni 2021 beschreef de internationale spanningen rondom het Chinese BRI. In juli maakte MERICS een analyse van de Europese reactie hierop. (Zie ook: ‘China: Techbeleid focust zich op binnen- en buitenlandse macht, tegenactie nodig’ onder Nieuws en achtergronden uit de rest van de wereld).
Persmededeling Raad
Rapport Raad (pdf)
Artikel EurActiv
Nieuwsbericht Het Witte Huis (juni 2021)
Artikel MERICS – 1 (juni 2021)
Artikel MERICS – 2 (juli 2021)

ECFR: Nieuwe technologieën nopen EU tot intensiever geopolitiek beleid

De EU en haar lidstaten zouden zich meer met de geopolitieke implicaties en de geopolitieke machtselementen van technologie moeten bezighouden. Dat concludeert een studie van de European Council on Foreign Relations (ECFR). Anders dan voor de technologieën waarvoor de EU tot nu toe een “regelgevende supermacht” blijkt te zijn, is het lang niet zeker dat dit ook gebeurt bij nieuwe technologieën, die nieuwe internationale afhankelijkheden opleveren en mogelijkheden voor buitenlandse inmenging.
Beleidsbrief ECFR
Podcast ECFR

EIB: Meeste EU-landen lopen achter op VS in digitalisering, NL niet

De digitaliseringskloof tussen de VS en de EU is niet veranderd. Dat laat de EIB-index voor bedrijfsdigitalisering 2020/2021 zien. Hoewel acht EU-landen, waaronder Nederland, nu beter presteren dan de VS, loopt de EU als geheel achterop. Met name kleinere bedrijven in de EU hebben tijdens de coronacrisis hun plannen voor digitale transformatie vertraagd, komt naar voren uit de SME Performance Review 2020 / 2021 van de Europese Commissie (EC). Een artikel van de Amerikaanse denktank Brookings laat zien waar Europese bedrijven kansen lieten liggen als het gaat om digitalisering.
Nieuwsbericht EIB
Rapport EIB
Nieuwsbericht EC
Rapport EC
Artikel Brookings

Opinie: “Maak een eind aan ‘trickle-down’ innovatiebeleid”

Het Belgische Europarlementslid Marc Botenga, rapporteur voor de nieuwe farmaceutische strategie van de EU, vindt dat de EU extra voorwaarden moet stellen aan het ondersteunen van publiek-private partnerschappen (ppp). Het zou, volgens hem, niet zo mogen zijn dat private bedrijven met steun van de overheid innovaties ontwikkelen die tot woekerwinsten leiden ten koste van de maatschappij. Een oplossing zou zijn dat ppp-projecten hooguit niet-exclusieve licenties opleveren.
Artikel Science|Business

Opinie: EU-beleid inzake genoombewerking in de landbouwsector moet innovatie mogelijk maken

Op 22 juli 2021 presenteerde Re-Imagine Europa (RIE), samen met ALLEA en EU-SAGE (European Sustainable Agriculture through Genome Editing), twee rapporten over innovatie in de landbouw. De publicaties gaan in op bestaande narratieven over de rol van genoombewerking voor gewasveredeling en de conclusies die het beleid zou moeten trekken. De regulering van genoombewerking in de landbouwsector zou, volgens de drie organisaties, meer innovatie in de landbouwsector mogelijk moeten maken zodat het Europese voedselsysteem duurzamer en veerkrachtiger wordt en tegelijkertijd de gezondheid, het milieu en de biodiversiteit worden beschermd.
Nieuwsbericht ALLEA
Rapport ‘Beyond the Apple of Discord: Existing Narratives and Ways Forward’
Rapport ‘White Paper on the Regulation of Genome Editing in Agriculture’

ENISA: Hackers verschuiven hun aandacht naar toeleveringsketens

Het EU-agentschap voor cyberbeveiliging ENISA waarschuwt dat 66 procent van de aanvallen van hackers zich tegenwoordig richt op computerprogramma’s van leveranciers. Aanvallen op de toeleveringsketen baren cyberbeveiligingsdeskundigen al jaren zorgen, omdat de kettingreactie die door één aanval op één leverancier op gang wordt gebracht, een netwerk van leveranciers in gevaar kan brengen.
Nieuwsbericht ENISA
Rapport ENISA

Duitsland: Duitse toprechter verwerpt Facebook-regels over haatzaaien

De hoogste Duitse rechter, het Bundesgerichtshof, heeft de regels van Facebook voor het modereren van content nietig verklaard. Facebook zou bij het weghalen van racistische posts en het blokkeren van het account van een auteur verzuimd hebben de gebruiker te informeren of een reden op te geven voor het afsluiten.
Nieuwsbericht EurActiv
Nieuwsbericht DW (D)

Frankrijk: Nationaal Plan voor Open Wetenschap geactualiseerd

Frankrijk beschikt sinds 2018 over een Nationaal Plan voor Open Wetenschap. Begin juli verscheen een nieuw plan, met extra maatregelen om de doelen te bereiken in 2030: open access en het delen van onderzoeksdata als standaardpraktijk en Frankrijk als volwaardig participerend onderdeel van de Europese en internationale openwetenschapsdynamiek.
Nieuwsbericht ActuIA
Artikel Comité pour la science ouverte

VK: Nieuwe nationale innovatiestrategie

De Britse regering heeft een nieuwe innovatiestrategie gelanceerd om de wetenschappelijke en onderzoekscapaciteiten te versterken na haar vertrek uit de EU. Opvallend genoeg sluit de strategie naadloos aan op die van de EU, die zich sterk richt op missies en slimme specialisatie. Volgens het plan moet het VK de jaarlijkse overheidsinvesteringen in r&d verhogen tot 22 miljard pond en de totale publieke en particuliere investeringen in r&d tegen 2027 optrekken tot 2,4 procent van het bbp.
Nieuwsbericht Britse overheid
Nieuwsbericht Science|Business

Wat betekent de opkomst van Aziatische universiteiten voor de rest van de wereld?

De laatste ranking van Times Higher Education (THE) van universiteiten laat zien dat Aziatische universiteiten sterk in opkomst zijn. Om niet te worden voorbijgestreefd, moeten Westerse overheden meer gaan investeren in hun topuniversiteiten. Iets meer bescheidenheid van het Westen als het gaat om het verbeteren van de wereld is ook op zijn plaats. Maar we moeten vooral doorgaan met internationaal samenwerken, aldus Phil Baty, Chief Knowledge Officer van THE in een artikel op het weblog van het World Economic Forum (WEF).
Artikel WEF

OESO: Verminder de onzekerheid van academische onderzoeksloopbanen

Een rapport van de OESO constateert dat postdoctorale onderzoekers, wereldwijd, posities voor bepaalde tijd bekleden zonder uitzicht op een vaste of ononderbroken baan. Het rapport noemt beleidsmaatregelen en praktijkvoorbeelden om het welzijn van onderzoekers te verbeteren, meer diverse, billijke en inclusieve onderzoeksystemen te ontwikkelen, het beste talent in de academische wereld aan te trekken en vast te houden, en uiteindelijk de kwaliteit van de wetenschap te verbeteren.
Rapport OESO

Hoe zorgen we voor verantwoorde AI?

De noodzaak om te zorgen dat kunstmatige intelligentie (AI) ethisch en maatschappelijk verantwoord wordt ontwikkeld en gebruikt, wordt inmiddels breed onderschreven. Illustratief zijn een artikel van CMS Wire en een podcast van Zero Pressure over het onderwerp. De Europese Unie had in april de wereldwijde primeur met haar voorstel voor een wetgevingskader voor AI, dat zich sterk richt op privacy. Een artikel in Executive People vindt dat de sector het initiatief met open armen zou moeten ontvangen. De Amerikaanse denktank Center for Data Innovation spreekt echter van ‘privacy-fundamentalisme’. “Het voorstel zal niet alleen de ontwikkeling en het gebruik van AI in Europa beperken, maar ook aanzienlijke kosten met zich meebrengen voor bedrijven en consumenten in de EU”, aldus de organisatie. De European Data Protection Supervisor (EDPS) en de European Data Protection Board (EDPB) vinden de Artificial Intelligence Act (AIA) van de EC juist niet ver genoeg gaan op het gebied van privacybescherming van burgers. Dat geldt vooral voor automatische gezichtsherkenning en gedragsdetectie. Het rapport, dat is geschreven voor het Europees Parlement (EP), stelt dat de AIA op dit punt moet worden aangescherpt. Op de Global Emerging Technology Summit van de Amerikaanse National Security Commission on Artificial Intelligence (NSCAI), gehouden op 13 juli, werd uitgebreid ingegaan op hoe welvaart, veiligheid en innovatie kunnen samengaan als het gaat om de verdere ontwikkeling van AI en andere opkomende technologieën. In een artikel van iBestuur pleit senior-projectmanager Jok Tang van TNO ICT Data Science voor het oprichten van een concrete “nationale faciliteit voor betrouwbare AI”. Hierin zouden meerdere partijen in een veilige omgeving AI-algoritmes verder kunnen ontwikkelen, testen en valideren voordat regelgeving wordt doorgevoerd. Hoe AI-regels zouden moeten worden afgedwongen en gehandhaafd, is op hoofdlijnen nog onduidelijk, stelt Emre Kazim (University College London) in een artikel van Science|Business. Hij pleit voor het opzetten van een nieuw wetenschappelijk vakgebied: AI-auditing.
Artikel CMS Wire
Podcast Zero Pressure
Artikel Executive People
Nieuwsbericht Center for Data Innovation
Rapport Center for Data Innovation (pdf)
Persverklaring EDPB – EDPS
Rapport EP (pdf)
Eindrapport NSCAI
Videoverslag NSCAI-congres (YouTube)
Artikel iBestuur
Artikel Science|Business

Beleidsuitdaging: Ongevallen door AI en hoe deze tegen te gaan

AI-systemen in autonome auto’s kunnen falen. Dat kunnen ze feitelijk in elke toepassing. Maar hoe zit het dan met de aansprakelijkheid? Een rapport van het Amerikaanse Center for Security and Emerging Technology (CSET) beschrijft een breed scala aan hypothetische maar realistische scenario’s om de risico’s van AI-ongevallen te illustreren en doet beleidssuggesties om deze risico’s te beperken.
Aankondiging CSET
Rapport CSET

Consumentenbelangen in tijden van verandering en innovatie

Nu de economie sterk verandert onder invloed van mondialisering, digitalisering en innovatie, verandert ook de positie van de consument. Op een online conferentie van de OESO, gehouden van 15 tot 17 juni dit jaar, werd breed over deze verandering nagedacht.
Playlist OECD Conference on the Consumer Marketplace of the Future

Mega-hack met spionage-software Pegasus

Duizenden journalisten, mensenrechtenactivisten, politici en ambtenaren over de hele wereld zijn de afgelopen jaren gehackt met Pegasus spionage-software van het Israëlische technologiebedrijf NSO. Vooral autocratisch geregeerde landen zouden zich hiermee hebben ingelaten. Dat blijkt uit onderzoek van onder andere The Guardian, The Washington Post en Le Monde. Een artikel van Zero Day legt uit wat er allemaal aan de hand is. NRC spreekt van “een gevaarlijke realiteit.” “Het is moeilijk je aan de indruk te onttrekken dat dictators aan de winnende hand zijn”, aldus een commentaar van The New Yorker. Ook bedrijven zijn niet meer veilig, constateert een artikel van SC Magazine. Bestrijding en regulering van spyware zal niet makkelijk worden, denkt een artikel van World Politics Review (WPR).
Nieuwsbericht The Guardian – 1
Nieuwsbericht The Guardian – 2
Artikel Zero Day
Artikel NRC
Artikel The New Yorker
Artikel SC Magazine
Artikel WPR

Meer eenduidigheid nodig in verslaglegging extremistische online-inhoud

Een rapport van de OESO beschrijft hoe online diensten voor het delen van informatie steeds meer doen om terroristische, gewelddadige en andere extremistische inhoud op te sporen en te bestrijden. Echt transparant zijn ze daar echter niet over. Ook verschillen de meetmethoden, definities en rapporteringsfrequenties. Internationaal zouden er meer en concretere afspraken moeten worden gemaakt over het verslag leggen en bestrijden van de bedoelde informatie.
Rapport OESO

IEA: Herstelgeld wordt mondiaal veel te weinig ingezet voor schone energie

Regeringen hebben tijdens de coronacrisis enorme bedragen aan begrotingssteun uitgetrokken om hun economieën te stabiliseren en weer op te bouwen. Maar slechts 2 procent van deze uitgaven gaat naar maatregelen voor schone energie, veel minder dan wat nodig is om de klimaatdoelstellingen te halen, aldus het Internationaal Energie Agentschap (IEA). Zo worden ook kansen voor innovatie, economische groei en werkgelegenheid gemist.
Persbericht IEA
Rapport IEA
Belangrijkste bevindingen

Centrale banken wereldwijd denken over invoering digitale valuta

Centrale banken in de hele wereld denken na over, of beginnen te experimenteren met digitale valuta. Eén daarvan is de ECB. De Atlantic Council houdt de ontwikkeling wereldwijd bij. Een artikel van Voxeu.org laat zien dat deskundigen op het gebied van de Britse economie denken dat zo’n stap ook goed zou zijn voor het VK. De helft van het panel is tevens van mening dat een digitale munt een beperkte impact zou hebben op het Britse banksysteem.
Nieuwsbericht ECB
Persbericht Atlantic Council
Central Bank Digital Currency (CBDC) Tracker
Artikel Voxeu.org

Australië: Eindrapport Mensenrechten en Technologie

De Australische Mensenrechtencommissie publiceerde in juni een rapport over mensenrechten en technologie. Het rapport gaat over het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) bij de besluitvorming van overheidsdiensten, klantenservices en het strafrechtelijk systeem, en over de toegankelijkheid van digitale goederen, diensten en voorzieningen voor mensen met een handicap. In juli werd over het rapport een serie webinars georganiseerd.
Nieuwsbericht Human Rights & Technology
Rapport (pdf)
Samenvatting (pdf)
Beleidsaanbevelingen (pdf)

Australië en Zuid-Afrika: AI-systemen kunnen uitvinder zijn

In Zuid-Afrika werd eind juli het eerste octrooi toegekend aan een AI-systeem. In Australië oordeelde het federale gerechtshof dat AI-systemen erkend kunnen worden onder het octrooirecht. Het toestaan van kunstmatige-intelligentiesystemen als uitvinders, net als mensen, “is consistent met het bevorderen van innovatie”, aldus het Australische hof.
Nieuwsbericht IP Watchdog
Nieuwsbericht The Guardian

China: De opkomst van een r&d-supermacht

China maakt met investeringen in r&d een indrukwekkende inhaalslag en streeft inmiddels de EU voorbij. Het land heeft wereldwijd de meeste onderzoekers en wetenschappelijke publicaties en groeit sneller dan de EU en de VS. In theorie kan ook de rest van de wereld profiteren van de Chinese groei, maar aan wetenschapssamenwerking kleven ook risico’s, schetst een rapport van het Nederlandse Rathenau Instituut. Dit maakt geïnformeerde en verantwoorde keuzes als het gaat om deze samenwerking essentieel.
Nieuwsbericht Rathenau
Factsheet Rathenau

China: Techbeleid focust zich op binnen- en buitenlandse macht, tegenactie nodig

Onder het mom van ‘nationale veiligheid’ richt de Chinese Communistische Partij haar technologiebeleid volledig op politiek autoritarisme in eigen land en economische en geopolitieke belangen wereldwijd. Dat betoogt François Godement van Institut Montaigne in een artikel op het weblog van deze Europese denktank. Ook een artikel van Noah Smith, columnist van Bloomberg Opinion, volgt deze gedachtegang. In juni gaf een rapport van de Europese denktank MERICS al een scherp beeld van het Chinese techbeleid. In een podcast van Tech Policy Press bespreekt een groep internationale experts de gevolgen van het Chinese handelen voor de rest van de wereld. Er klinken veel geluiden, zeker in de VS, om de technologische heerschappij van China in te tomen, bijvoorbeeld door herstel van het Amerikaanse leiderschap in octrooirecht en innovatiebeleid (artikel The Heritage Foundation). Een ander idee is om tegenover de Chinese Digitale Zijderoute een Amerikaans ‘Digital Marshall Plan’ te zetten (artikel The Hill). Omdat China de laatste tijd bijzonder actief is op het gebied van hacking (zie bijvoorbeeld het artikel van Wired), overweegt de Amerikaanse regering concrete sancties tegen het land (artikel CNN). Het Amerikaanse National Institute of Standards and Technology heeft een rapport uitgegeven over hoe landen, bedrijven en organisaties zich kunnen wapenen tegen cyberaanvallen en andere cyberdreigingen van landen als China (artikel Nextgov).
Artikel Institut Montaigne
Artikel Noah Smith
Rapport MERICS (pdf; juni 2021)
Podcast Tech Policy Press (v.a. 20:35)
Artikel The Heritage Foundation
Artikel The Hill
Artikel Wired
Artikel CNN
Artikel Nextgov
Rapport NIST (pdf)

Japan: Geen topinnovator, Tokyo wel meest innovatieve stad van de wereld

Japan zou, volgens een artikel van de NOS, al lang niet meer het top-innovatieland van de wereld zijn zoals het dat in 1964, bij de vorige Olympische Spelen, wel was. De grote Japanse bedrijven, zoals Toyota, Nissan en Mitsubishi, investeren veel minder in met name kleine innovaties dan voorheen. Opvallend genoeg wijst de Innovation Cities Index 2021 van 2THINKNOW Tokyo aan als de meest innovatieve stad ter wereld (afgezien van de steden in Silicon Valley). Amsterdam staat in deze lijst overigens op plaats 24.
Artikel NOS
Nieuwsbericht Smart Cities World
Innovation Cities Index 2021 – 2THINKNOW

VS: Onderzoek wijst op veel te lage investeringen in wetenschap en innovatie

De VS investeert momenteel 2,8 procent van het bbp in r&d (NL: 2,2 procent). De Economic Strategy Group van het Amerikaanse Aspen Institute onderzocht of dit genoeg is. Bij lange na niet, is de uitkomst. “We investeren veel te weinig in wetenschap en innovatie, met alle gevolgen van dien voor onze levensstandaard, gezondheid, nationale concurrentiekracht en ons vermogen om op crises te reageren.”
Artikel Aspen Institute (pdf)

VS: Congres probeert ongebreidelde gebruik van AI in te dammen

Het Witte Huis, Congresleden van beide partijen en federale agentschappen werken allemaal aan wetsvoorstellen of projecten om potentiële nadelen van kunstmatige intelligentie (AI) in te dammen. Een artikel van Wired geef een overzicht. Eén van de zorgen betreft het gebruik van AI op de werkplek, aldus een artikel van het Institute for Human-Centered AI (HAI) van Stanford University. Het is niet de bedoeling dat werkgevers daarmee hun werknemers gaan bespioneren of er alleen maar banen mee gaan opheffen. In een gastbijdrage voor The New York Times beschrijven twee Amerikaanse hoogleraren de noodzaak van regulering van AI.
Artikel Wired
Artikel HAI
Artikel The New York Times