Verslag AWTI-symposium
Het verslag van het AWTI-symposium De rol van wetenschap, technologie en innovatie in maatschappelijke transities van 7 februari 2020 is nu te downloaden via de website van de AWTI (zie onderstaande link). De presentaties van de sprekers, schetsen van de kunstenaar en de foto’s van deze inspireerde bijeenkomst staan ook online.
Website AWTI
Advies
Het kabinet investeert de komende vijf jaar 23,5 miljoen euro in quantumtechnologie, één van de sleuteltechnologieën ‘met groot potentieel voor de toekomst’. Dat staat in een brief van staatssecretaris Mona Keijzer (EZK) aan de Tweede Kamer. Het bedrag is bedoeld als startschot voor de uitvoering van de Nationale Agenda Quantum Technologie, die in september 2019 aan het kabinet werd aangeboden. Op 30 januari jl. adviseerde de AWTI de regering om tot een integrale aanpak te komen voor sleutel technologieën, op basis van weloverwogen keuzes en meer middelen.
Nieuwsbericht Rijksoverheid
Kamerbrief (docx)
AWTI-advies
De Europese Commissie (EC) heeft ideeën en acties gepresenteerd voor een digitale transformatie van de Unie, die “het beste van Europa weerspiegelt: open, eerlijk, divers, democratisch en zelfverzekerd”. Het nieuwe digitaliseringsbeleid “moet oplossingen opleveren waarin de mens voorop staat, nieuwe kansen voor het bedrijfsleven bieden en de ontwikkeling van betrouwbare technologie stimuleren om een open en democratische samenleving en een levendige en duurzame economie te bevorderen”.
Nieuwsbericht EC
Achtergrondinformatie EC
European strategy for data (pdf)
White Paper on Artificial Intelligence (pdf)
Q&A
De overkoepelende onderzoeksinstantie van het Verenigd Koninkrijk, UK Research and Innovation, gaat een proef doen met eenvoudiger subsidieregels, waarbij de eis om de “langetermijneffecten” van projecten te voorspellen, wordt ingetrokken. Deze maatregel moet eraan bijdragen dat het VK na brexit een aantrekkelijke plaats blijft om onderzoek te doen.
Nieuwsbericht Science|Business
Wetenschappelijke integriteit zit nog niet bij iedereen goed tussen de oren, zegt de Utrechtse hoogleraar Rechtsfilosofie Ton Hol in een artikel van DUB. Hol was hoofdauteur van een rapport over dit onderwerp van de League of European Research Universities. Naar zijn mening kan de kennis van wetenschappers op het gebied van de methoden van onderzoek en statistiek beter. De eisen voor integer onderzoek moeten worden aangescherpt en de sfeer op universiteiten moet meer open worden om lastige kwesties bespreekbaar te maken. Volgens wetenschapssocioloog Serge Horbach, die afgelopen week promoveerde aan de Radboud Universiteit Nijmegen (RU), is een oplossing voor de integriteitsproblemen niet te vinden in algemene normen, maar in maatwerk per vakgebied, land en onderzoekscultuur. Fenneke Wekker, UvA-onderzoeker politieke sociologie en hoofd Academische Zaken bij het Nederlands Instituut voor Geavanceerde Studie (NIAS), noemt in een artikel van Folia wel een algemene manier om onderzoeksintegriteit te bevorderen: ‘slow science’. Volgens Wekker verliest onderzoek nu zijn integriteit vooral door de “perverse druk om te publiceren”. In een ander artikel van Folia presenteert Floris Cohen, emeritus-hoogleraar geschiedenis van de natuurwetenschappen in Twente en Utrecht, een voorstel om het hele universitaire stelsel te veranderen. Hij schreef er een boek over: De ideale universiteit.
Artikel DUB
Artikel RU
Artikel Folia – 1
Artikel Folia – 2
Vorige week is het 10.000ste ‘open access’-artikel geadministreerd dat in het jaar 2019 binnen de landelijke overeenkomsten met uitgevers is gepubliceerd. Het is de eerste keer dat dit aantal in één jaar wordt gehaald. Het gaat om, naar schatting, 25 procent van alle in 2019 gepubliceerde artikelen in Nederland.
Nieuwsbericht OpenAccess.nl
De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) wil interdisciplinaire ‘schools’ oprichten. Daarin werken onderzoekers uit verschillende faculteiten samen met bijvoorbeeld hogescholen, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Interdisciplinariteit is een ‘hot item’ in de academische wereld. Ook het document ‘Contouren voor het Instellingsplan 2021-2026’ van de UvA geeft dit onderwerp hoge prioriteit, aldus een artikel van Folia. De Amsterdamse universiteit wil daarnaast inzetten op de digitale transformatie. “Geen enkele student mag de UvA verlaten zonder kennis van data science.”
Nieuwsbericht UKrant
Nieuwsbericht Folia
De minister van OCW heeft de aanvraag van de Rijksuniversiteit Groningen voor uitbreiding van het experiment promotieonderwijs goedgekeurd. De vervolgaanvraag voldoet aan de eisen van het Besluit experiment promotieonderwijs. Dit betekent dat de RUG maximaal 650 promotiestudenten gedurende drie jaren mag aantrekken, bovenop de 850 uit de eerste aanvraag.
Nieuwsbericht RUG
Als het aan een meerderheid in de Tweede Kamer ligt, keert loting terug als selectie-instrument bij opleidingen met een numerus fixus. Een motie van deze strekking werd afgelopen dinsdag aangenomen. Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen concludeerden in 2017 dat de studieresultaten van geselecteerde en ingelote geneeskundestudenten nauwelijks van elkaar verschillen.
Nieuwsbericht HOP / Ad Valvas
Eén op de drie (32 procent) Nederlandse bedrijven zegt de bedrijfsvoering in hoge mate of bijna volledig gedigitaliseerd te hebben. Daarentegen geeft 36 procent dat niet of nauwelijks te hebben gedaan. Kleine bedrijven zijn er minder ver mee dan grote bedrijven. Dit meldt het CBS op basis van cijfers uit onderzoek naar ICT-gebruik onder bedrijven in Nederland.
Nieuwsbericht CBS
Nederland behoort tot de Europese landen met het grootste aandeel inwoners dat vaardig is in het gebruik van internet, computer en software. De helft van de 16- tot 75-jarige Nederlanders had in 2019 meer dan basisvaardigheden op dit gebied, tegen 33 procent gemiddeld in de EU. Dit blijkt uit recent onderzoek van het CBS en andere EU-lidstaten.
Nieuwsbericht CBS
Cijfers Eurostat
Het debat over kunstmatige intelligentie (AI) lijkt maar twee smaken te kennen: de utopie en de dystopie, schrijft Rudy van Belkom in een artikel van Het Parool. Van Belkom is als onderzoeker verbonden aan Stichting Toekomstbeeld der Techniek. Hij pleit voor een genuanceerdere kijk. “De vraag is wat voor samenleving we willen zijn, gegeven alle technologische ontwikkelingen.”
Artikel Het Parool
Het kabinet heeft voor een derde (en laatste) keer een serie Regio Deals gesloten, dit keer met 14 regio’s. De Deals zijn gericht op het oplossen van concrete problemen, maar in een aantal gevallen ook op innovatie. Zo wil de stedendriehoek Apeldoorn–Zutphen–Deventer een ‘cleantechregio’ worden. Noord-Limburg heeft als ambitie om gezondste regio van Nederland te worden. Gezond voedsel produceren en gezond eten staan daarbij centraal. De regio Drechtsteden – Gorinchem zet in op digitalisering en verduurzaming.
Nieuwsbericht Rijksoverheid
Kamerbrief (pdf)
Nieuwsberichten Regiodeal per regio (pdf)
De voorgenomen budgetverhogingen van Europese uitwisselings- en onderzoekssubsidies staan onder druk nu vijf landen – Denemarken, Duitsland, Nederland, Oostenrijk en Zweden – de hakken in het zand zetten. Zij willen juist een lager Europees budget voor de komende jaren. Omdat ook de onderhandelingen vastzitten over een nieuwe verdeling tussen cohesie‑ en wetenschapsgelden, dreigen lagere budgetten voor de programma’s Erasmus+ en Horizon Europe. Dat meldt HOP / Erasmus Magazine. Volgens een bericht van Science|Business (1) hangt tevens het nieuwe beleid voor het stimuleren van innovatieclusters aan een zijden draadje. Een artikel van Cluster Collaboration vertelt meer over laatstgenoemd voornemen. Volgens voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen haalt de EU de eigen doelstelling om een toonaangevend kenniseconomie niet zonder flinke budgetverhoging. Dat meldt Science|Business (2). Het wetenschapsplatform Initiative for Science is een petitie gestart voor een ambitieuzer budget voor Horizon Europa. Vandaag, 20 februari, vergadert de Europese Raad over de meerjarenbegroting 2021-2027.
Nieuwsbericht HOP / Erasmus Magazine
Standpunt Nederlandse regering in Raad Algemene Zaken
Nieuwsbericht Science|Business – 1
Artikel Cluster Collaboration
Nieuwsbericht Science|Business – 2
Petitie Initiative for Science
De Europese Commissie start een onderzoek naar de verschillen in salaris tussenonderzoekers in de verschillende lidstaten. De Commissie heeft zich voorgenomen een plan te maken voor een gebalanceerde circulatie van onderzoekers binnen de EU, verklaarde eurocommissaris Mariya Gabriel tijdens een speech in Zagreb.
Nieuwsbericht Neth-ER
Speech Gabriel
Wetenschappers lopen in het begin van hun carrière tegen uiteenlopende problemen op. De Conference of European Schools for Advanced Engineering Education and Research (CESAER) heeft een witboek uitgegeven over hoe afdelingshoofden, hr-professionals, universiteitsleiders, beleidsmakers en financiers deze kunnen wegnemen of verminderen.
Nieuwsbericht CESAER
Rapport CESAER (pdf)
UK Research and Innovation overweegt af te wijken van een van de belangrijkste principes van het Europese Plan S voor ‘open access’. Zij zou niet alleen onderzoekers willen financieren die publiceren in echte ‘open acces’- maar ook in ‘hybride’ tijdschriften, ongeacht of deze tijdschriften met een overgang naar volledig ‘open access’ bezig zijn of niet. In het artikel reageren verschillende bij Plan S betrokken experts en uitgevers negatief op dit plan.
Nieuwsbericht Research Professional
Er wordt de laatste tijd veel gesproken en geschreven over de noodzaak van meer inter‑ of transdisciplinair onderzoek voor het oplossen van grote maatschappelijke problemen. FutureLearn organiseert er zelfs een gratis online cursus over, die 30 maart aanstaande van start gaat. President Rosa Menéndez van de Spaanse Nationale Onderzoeksraad legt in een artikel van Science|Business uit hoe nieuwe multidisciplinaire onderzoeksteams creativiteit bevorderen en innovatie genereren. Een artikel van Times Higher Education (THE) is daar niet zo zeker van. Het waarschuwt voor overspannen verwachtingen en ondoordacht beleid als het gaat om interdisciplinair onderzoek.
Nieuwsbericht FutureLearn
Artikel Science|Business
Artikel THE
De Franse president Emmanuel Macron is terug in het offensief, meldt Politico. Na de presentatie van een hard standpunt over digitale belasting, pleit hij nu voor een steviger beleid voor concurrentie, industrie en online content. In een artikel van Reuters onderschrijft eurocommissaris Thierry Breton het belang hiervan. Een briefing van de European Parliamentary Research Service (EPRS) verwijst naar verschillende rapporten van Europese denktanks over versterking van de concurrentiepositie van de EU. Een artikel van Science|Business meldt dat Macron wil dat Europa meer investeert in sleuteltechnologieën.
Artikel Politico
Artikel Reuters
Briefing EPRS (pdf)
Artikel Science|Business
Google stond vorige week voor de rechter in verband met de boete die de Europese Commissie had opgelegd voor marktmonopolisering. Volgens Google zit niet het bedrijf, maar de Commissie fout: die houdt met haar regels innovatie tegen, schrijft Reuters. Een artikel van denktank Brookings geeft de EU op hoofdlijnen gelijk. In de VS zouden er te weinig regels zijn voor concurrentiebeperkend gebruik van gegevens, corrigerende maatregelen en controle op fusies. De NOS meldt dat topman Mark Zuckerberg van Facebook deze week in Brussel was om te pleiten voor meer regelgeving door de EU. Die zou er moeten komen voor het modereren van content, voor het misbruik van sociale media voor online politieke campagnes, voor privacy en voor dataportabiliteit. Het ministerie van EZK heeft een factsheet gemaakt met het standpunt van Nederland als het gaat om de concurrentiepositie van online platforms en het tegengaan van marktdominantie van grote technologiebedrijven. (Zie ook: ‘Hoe overheden beter kunnen omgaan met ‘big tech’-fusies’ onder Nieuws en achtergronden uit de rest van de wereld).
Nieuwsbericht Reuters
Artikel Brookings
Nieuwsbericht NOS
Factsheet Nederlandse overheid (pdf)
Brancheorganisatie Digital Europe heeft een rapport gepubliceerd over hoe overheidsopdrachten de transitie naar een duurzaam Europa kunnen ondersteunen. De aanbevelingen zijn gebaseerd op ervaringen met de inkoop van IT in Europa.
Rapport Digital Europe (pdf)
Samenvatting Rapport
Een opvallend geluid in een artikel van Analytics Insight. China en de VS zijn de ‘AI Superpowers’ van deze wereld, maar de drie Europese leiders – het VK, Frankrijk en Duitsland – houden de ontwikkeling van AI steeds beter bij en hun strategische kaders worden steeds sterker. Ze verkleinen zo hun achterstand op China en de VS.
Artikel Analytics Insight
De legendarische durfkapitaalfirma Sequoia uit Silicon Valley komt naar Europa. En dit is niet het enige Amerikaanse fonds dat steeds meer belangstelling voor ons continent toont. Europese start-ups zijn relatief goedkoper dan Amerikaanse en Amerikaanse venture capitalists hebben iets toe te voegen wat Europese instellingen veel minder hebben: marktervaring.
Artikel Sifted
Minister-president Dr. Markus Söder van de grootste Duitse deelstaat Beieren heeft een Hightech Agenda gepubliceerd. Het is de bedoeling om in het kader van deze agenda 2 miljard euro te investeren. De agenda kent vier pijlers: een programma voor kunstmatige intelligentie en supertech, een programma om de bestaande onderzoeksinfrastructuur een ‘upgrade’ te geven (o.a. via nieuwbouw), modernisering van hogescholen en universiteiten en het ondersteunen van het mkb. De deelstaat financiert deze agenda door zijn staatsschuldaflossingen te reduceren.
Artikel Nederlands Innovatie Attaché Netwerk
Hightech Agenda Bayern
Overal op de wereld vinden ‘smart city’-projecten plaats, maar elke stad blijkt de neiging te hebben het wiel opnieuw uit te vinden. Het Finest Twins initiatief, gesteund door 15 miljoen euro van het EU Horizon 2020 programma en 17 miljoen euro van de Estlandse overheid, wil hierin verandering brengen. Het wil projecten uitvoeren waarvan ook steden elders in de wereld kunnen leren.
Nieuwsbericht Science|Business
De Britse regering is van plan haar uitgaven voor innovatie de komende jaren te verdubbelen, tot circa 18 miljard pond. Uit onderzoek van BritainThinks in opdracht van Nesta blijkt dat een grote meerderheid van de Britten het eens is met dit voornemen. De inspanningen moeten niet uitsluitend worden gericht op economisch, maar ook op sociaal rendement, ten bate van de hele bevolking. De regering zou een langetermijnvisie moeten ontwikkelen waar die plannen inpassen. Nesta heeft ook een soort gedachtenexperiment gedaan: hoe zou het industrie‑ en innovatiebeleid eruitzien als het zich volledig concentreert op sociale zorg en de dagelijkse economie. Dat levert een totaal nieuw beeld op.
Nieuwsbericht Nesta
Rapport Nesta – 1
Aankondiging Nesta
Rapport Nesta – 2
Digitale technologieën veranderen, op uiteenlopende en verstrekkende wijze, de manier waarop wetenschappers werken, samenwerken en publiceren. Een rapport van de OESO onderzoekt de effecten van deze technologieën en de gevolgen hiervan voor het beleid. Dan gaat het om bekende thema’s zoals ‘open access’ en kennisverspreiding en ‑absorptie, maar ook om nieuwe onderwerpen zoals het gebruik van kunstmatige intelligentie in het onderzoek en de mogelijke gevolgen daarvan voor mensen en de maatschappij.
Aankondiging OESO
Rapport OESO (online)
De OESO en de Europese Commissie hebben STIP Compass geactualiseerd, het centrale platform met kwantitatieve en kwalitatieve gegevens over wetenschaps-, technologie- en innovatiebeleid in 53 landen. Het platform beschrijft en analyseert de werking en effectiviteit van duizenden beleidsmaatregelen en ‑instrumenten.
STIP Compass
Landen die waarde hechten aan een open, concurrerende digitale economie moeten enquêtes gebruiken om de kwantitatieve analyse van grensoverschrijdende gegevensstromen te verbeteren, aldus een artikel van ITIF. Beleidsmakers kunnen de belemmeringen voor de digitale handel niet effectief beheersen en aanpakken als ze die niet kunnen meten.
Artikel ITIF
Fusies van grote technologiebedrijven, vaak met start-ups, eisen steeds meer aandacht op van overheden. Een artikel van VOX-CEPR geeft handreikingen voor de instanties die dergelijke fusies moeten toetsen. Daarbij is het van belang de potentiele kansen en risico’s voor competitie af te wegen. Voor fusies die niet leiden tot negatief effecten op concurrentie zou de toetsing kunnen beperken tot de hoofdlijnen, zodat overheden zich kunnen concentreren op de problematische gevallen. Het artikel biedt een leidraad voor deze benadering.
Artikel VOX-CEPR
Digitale en kunstmatige-intelligentietechnologieën hebben in de nabije toekomst waarschijnlijk een aanzienlijke economische en sociale impact. Overheden kunnen nu actie ondernemen om gedeelde welvaart en een beter leven voor alle burgers te creëren, legt een rapport van McKinsey uit.
Artikel McKinsey
Rapport McKinsey (pdf)
Productiviteit is inherent een ruimtelijk fenomeen. Elk begrip ervan zonder een lokale en/of regionale dimensie is onvolledig, aldus een werkdocument van de OESO. Het document biedt een synthese van de huidige kennis over de determinanten van productiviteit, zowel de ruimtelijke (bijv. agglomeraties, infrastructuur, geografie) als niet-ruimtelijke (bijv. menselijk kapitaal, arbeidsregulering en innovatie).
Aankondiging OESO
Rapport OESO (pdf)
Canada wil dat academici zich maximaal inzetten voor innovatie en productiviteit. Een artikel van het Canadian Science Policy Centre (CSPC) legt uit hoe dat wordt aangepakt. Canada is op de goede weg, maar de overheid moet wel vasthouden aan het beleid, om ook in de toekomst succes te blijven boeken, aldus het artikel.
Artikel CSPC
De drijvende krachten achter waardecreatie in de economie verschuiven van materiële naar immateriële activa, zoals gegevens, intellectueel eigendom en merken. Canada moet zich aan deze verandering aanpassen om een wereldwijd concurrerende economie te ontwikkelen, stelt een rapport van het Brookfield Institute. Het doet aanbevelingen aan beleidsmakers, bedrijfsleiders en andere belanghebbenden.
Artikel Brookfield Institute
Rapport Brookfield Institute (pdf)
Een hausse in het onderzoek naar kunstmatige intelligentie heeft enkele van de grootste technologiebedrijven van de wereld naar Quebec, Ontario en Alberta getrokken. Velen zien dit als een teken van succes, anderen maken zich zorgen over het feit dat de techbedrijven veel onderzoekers en intellectueel eigendom opslokken.
Artikel Science|Business
In een ultra-slimme samenleving kun je goederen en diensten krijgen die je wilt wanneer je ze wilt. Goed gebruik van data, de sleutel tot de realisatie van deze samenleving, zal naar verwachting nieuwe diensten en industrieën genereren en diverse maatschappelijke uitdagingen oplossen. Vanuit deze gedachten onderzocht de New Energy and industrial technology Development Organization (NEDO) welke nieuwe kansen het gebruik van data oplevert voor de industrie in Japan. NEDO Focus 174 vertelt er meer over.
Focus NEDO No. 74 (pdf)
In het Worldwide Threat Assessment-rapport identificeert de Amerikaanse inlichtingendienst een aantal technologiegebieden die de komende decennia de wereldwijde militaire en economische rangorde in de wereld zullen bepalen, namelijk AI, genetische modificatie, synthetische biologie, 5G en quantumcomputers. Het rapport merkt op dat de voorsprong van de VS ten opzichte van China op deze gebieden terugloopt. De overheid zou meer moeten investeren in het fundamentele en toegepaste onderzoek. Een artikel van Raconteur zet uiteen dat het Amerikaanse octrooisysteem niet optimaal bijdraagt aan het behoud van de vooraanstaande positie van de VS als het gaat om innovatie. Dat zou dan ook moeten worden aangepast.
Nieuwsbericht Sunday Guardian Live
Rapport Director of National Intelligence (pdf)
Artikel Raconteur
Het Amerikaanse UNC Entrepreneurship Centre heeft een rapport uitgebracht over trends in ondernemerschap in de VS. Het gaat in op terreinen als risicofinanciering, oprichters uit ondervertegenwoordigde groepen en nieuwe bedrijfsgroei.
Nieuwsbericht UNC Kenan Institute
Rapport UNC (registratie verplicht)