Om in 2050 klimaatneutraal te zijn én ook nog een gezonde economie te hebben zijn doorbraken nodig. Daarom adviseert de AWTI om in te zetten op doorbraakinnovaties en het beleid daarop aan te passen. Onder meer door structureel en langdurig te investeren en daarbij aandacht te hebben voor strategische autonomie en de niet-technologische kant van energie-innovatie. De urgentie van de energietransitie is groot. De EU heeft zich ten doel gesteld om in 2050 volledig klimaatneutraal te zijn. Voor Nederland is de transitie extra uitdagend, omdat onze economie enerzijds energie-intensief is en ons land anderzijds over niet zoveel bronnen van duurzame energie beschikt.
De energietransitie vraagt om nog veel innovatie. Technologisch, institutioneel én sociaal. Incrementele innovaties zijn daarbij nuttig, maar daarnaast zullen op verschillende terreinen nog echte doorbraken nodig zijn om die transitie naar een duurzaam systeem in 2050 te realiseren. Zulke doorbraken kunnen gedreven worden door technologische ontwikkelingen maar kunnen ook voortkomen uit nieuwe regels, organisatievormen of veranderingen in gedrag. Hoe kan de overheid die benodigde energie-innovaties zo goed mogelijk ondersteunen?
Advies: stuur op doorbraken voor de energietransitie
De AWTI adviseert de regering en het parlement om in het energie-innovatiebeleid
te sturen op doorbraakinnovaties die zullen helpen bij de transformatie naar een duurzaam Nederland in 2050, door duidelijke keuzes te maken, door het beleid geschikter te maken voor doorbraken en door het beleid te evalueren tegen de achtergrond van de bijdrage aan de gewenste transformatie. Doe dit uitgaande van een brede visie op een duurzame economie, samenleving en bijbehorende energievoorziening in 2050. Zo’n brede visie is een noodzakelijke basis van het beleid.
Beeld: AWTI
Figuur bij aanbeveling 1: Geef richting en breng focus aan in het energieinnovatiebeleid door een beperkt aantal prioriteiten te kiezen op basis van een afwegingskader waarvoor missiegedreven innovatieprogramma’s worden opgezet.
De AWTI pleit ervoor om het specifieke beleid voor energie-innovatie bij voorrang te richten op het bevorderen van doorbraakinnovaties. Zulke doorbraken zijn namelijk essentieel voor het slagen van de energietransitie. Toch komen ze maar zeer moeilijk tot stand door de vele barrières die ze ondervinden, zoals de grote afstand tot de markt, de
complexiteit van de systeemdoorbraak, en de grotere risico’s. Specifieke steun vanuit het overheidsbeleid is nodig om de benodigde doorbraken wél te realiseren.
De AWTI geeft daarbij drie aanbevelingen:
1. geef richting en breng focus aan in het energie-innovatiebeleid;
2. maak het beleid geschikt voor doorbraakinnovaties;
3. neem de context mee bij evaluatie en richt evaluaties op het leren voor systeemverandering.
Het advies en de aanbevelingen worden van toelichting en concrete acties voorzien in het adviesrapport. Het advies Duurzame doorbraken is op 18 december aangeboden aan minister Hermans van Klimaat en Groene Groei.