Beeld: ©AWTI

AWTI e-mail alert 8 juni 2023

De Raad voor de Toekomst bracht vorige week zijn eerste advies uit over het Nationaal Groeifonds en pleit voor meer investeringen in welzijn van mens en planeet. De OESO wil AI inzetten om klimaatverandering aan te pakken. EU-wetenschappers onderzoeken hoe elektrische auto’s en elektriciteitsnetten in Europa onderling beter kunnen communiceren om stroomuitval te voorkomen. Universiteitenkoepel The Guild pleit voor een Europees-Afrikaans WTI-programma. Onderzoekers van de Europese Commissie concluderen dat de afgelopen drie decennia de positie van de EU op het gebied van technologische capaciteiten geleidelijk is verslechterd ten opzichte van de VS, China, Japan en Zuid-Korea. Dit en meer in de AWTI e-mail alert van deze week.

Bericht van de AWTI

27 juni: evenement Neth-ER en UNL over ‘Europese kennisstrategie voor een veranderende wereld’ in Den Haag

Neth-ER en Universiteiten van Nederland organiseren op dinsdag 27 juni een bijeenkomst om verder te praten over de strategische rol van Nederland in Europa op gebied van onderwijs, onderzoek en innovatie. Aanleiding zijn de toekenning van een wettelijke taak aan Neth-ER (Netherlands House for Education and Research) en de recente adviezen van de Onderwijsraad en de AWTI over strategisch kennisbeleid in Europa. Edith Hooge, voorzitter van de Onderwijsraad, en Eppo Bruins, voorzitter van de AWTI, zullen met elkaar in gesprek gaan over de verbinding van Nederlands en Europees kennisbeleid in een veranderende wereld.
Wettelijke taak Neth-ER
Programma en registratie
Advies AWTI
Advies Onderwijsraad
 

De opvallendste berichten van afgelopen week

Adriaansens presenteert herijkte missies voor het missiegedreven innovatiebeleid

Minister Adriaansens heeft de herijkte missies voor het missiegedreven innovatiebeleid naar de Kamer gestuurd. De missies zijn herijkt ten opzichte van 2019 en moeten recht doen aan de grote uitdagingen waar Nederland nu voor staat. De vijf centrale missies zijn: 1) Energietransitie: Nederland klimaatneutraal in 2050; 2) Circulaire Economie: Nederland volledig circulair in 2050; 3) Gezondheid & Zorg: Mensen in Nederland leven 5 jaar langer gezond en er zijn 30% minder gezondheidsverschillen tussen sociaal-economische groepen in 2040; 4) Landbouw, Water en Voedsel: Een vitaal landelijk gebied en een veerkrachtige natuur in een klimaatbestendig Nederland. Water en bodem zijn sturend, het landbouw- en voedselsysteem is duurzaam en gezond en de delta is veilig; 5) Veiligheid: Nederland is veilig en weerbaar tegen externe dreigingen en ondermijnende criminaliteit, zowel in de fysieke omgeving als het digitale domein.
Deze vijf centrale missies zijn uitgewerkt in specifieke missies per thema. De komende tijd moeten stakeholders waaronder het bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden uitwerken hoe ze door onderzoek (en de valorisatie daarvan) en innovatie kunnen bijdragen aan de missies. Het doel is dat de nieuwe Kennis- en Innovatieagenda’s en het vernieuwde Kennis- en Innovatieconvenant worden ondertekend tijdens de Innovatie-Expo op 2 november.
Kamerbrief: Herijkte missies van het missiegedreven innovatiebeleid
 

EU en VS presenteren gemeenschappelijke 6G-visie

De EU en VS hebben een gemeenschappelijke visie en industriële routekaart voor draadloze 6G-communicatiesystemen gepresenteerd. Dit valt te lezen in een verslag van de vierde ministeriële EU-VS Handels- en Technologieraad. Daarnaast hebben de EU en VS een lijst met principes voorgesteld voor de bescherming van kinderen en jongeren in de digitale omgeving én voor de toegang van onderzoekers tot data van online platforms. Verder is er onder andere gesproken over de samenwerking op het gebied van betrouwbare AI, halfgeleiders en e-mobiliteit. “Ons partnerschap met de VS zal de wereldwijde impact van de acties van de EU om de digitale ruimte om te vormen vergroten, gaande van veilige connectiviteit tot betrouwbare AI en de regulering van online platforms”, aldus Eurocommissaris Breton.
Persbericht Europese Commissie
Gezamenlijk statement EU-VS Handels- en Technologieraad
Publicatie Europese Commissie (6G-vooruitzichten)
Publicatie Europese Commissie (Transparent and accountable online platforms)
 

Vrees voor academische vrijheid Turkije na winst Erdoğan

Onderzoekers in Turkije vrezen dat de herverkiezing van president Erdoğan betekent dat de autonomie, academische vrijheid en vrijheid van meningsuiting verder zullen worden ingeperkt. Dat valt te lezen in een artikel van Nature. Afgelopen twintig jaar zouden al duizenden universiteitsmedewerkers zijn ontslagen en niet-gekozen rectoren door de president zelf zijn aangesteld. De European University Association (EUA) hoopte dat met een nieuwe regering de trend zou keren, maar dat is dus niet gebeurd. Eerder oordeelde de EUA al dat Turkije binnen de Europese grenzen onderaan de ranglijst staat met betrekking tot academische vrijheden. Volgens Yasemin Yalım, oprichter van de Turkse Vereniging voor bio-ethiek, hadden veel wetenschappers en universitair docenten de hoop gevestigd op verandering na de verkiezingen, maar zullen zij nu kiezen voor vervroegd pensioen of emigratie.
Artikel Nature
 

Nieuws en achtergronden uit Nederland

VH presenteert plan om opleidingen te redden van krimp

De Vereniging Hogescholen (VH) heeft een plan gepresenteerd om het bestaande opleidingsaanbod op peil te houden in krimpregio’s. Het kabinet stelde hiervoor 90 miljoen euro beschikbaar en verzocht de VH om een doeltreffende aanpak te formuleren. Dat werd het plan ‘Vitale opleidingen voor vitale regio’s’. Een door de VH aangestelde stuurgroep heeft op basis van een speciaal opgesteld afwegingskader de aanvragen beoordeeld van 176 opleidingen van 12 hogescholen. Daarvan werden 104 opleidingen positief beoordeeld voor een zogenaamde ‘instandhoudingsbijdrage’ en een ‘transitiebijdrage’. De instandhoudingsbijdrage moet voorkomen dat opleidingen onomkeerbare beslissingen moeten nemen vanwege een exploitatietekort door een daling van de studenteninstroom door demografische krimp. De transitiebijdrage moet helpen om de toekomstbestendigheid van opleidingen te verbeteren, zoals het aanjagen van innovatie en intensieve samenwerking met partners in de regio.
Persbericht VH
 

Kamer waarschuwt voor effect van verlaging bindend studieadvies op werkdruk

De Kamer is verdeeld over de mogelijke bijstelling van het bindend studieadvies (bsa). Dat schrijft ScienceGuide naar aanleiding van de inbreng voor een schriftelijk overleg. Minister Dijkgraaf stelde recent voor om het bsa bij te stellen naar 30 studiepunten in het eerste jaar (gemiddeld ligt dit nu rond de 45 punten), met als doel het studentenwelzijn te verbeteren. D66 juicht het voorstel van de eigen minister toe, maar coalitiepartner VVD geeft juist aan sterk tegen het voorstel te zijn. Verschillende partijen willen meer toelichting op de keuze voor de norm van 30 studiepunten. Ook wordt er gewaarschuwd dat de normverlaging niet mag zorgen voor een hogere werkdruk onder docenten.
Artikel ScienceGuide
Inbreng verslag van een schriftelijk overleg inzake toekomst bindend studieadvies
 

NWO: Nieuwe internationale afspraken wetenschapsfinanciers over Erkennen & Waarderen

Onderzoeksfinanciers uit de hele wereld hebben een gezamenlijk statement ondertekend over het erkennen en waarderen van onderzoekers. In de verklaring staan uitgangspunten voor de wijze waarop de financiers met elkaar komen tot nieuwe manieren van het beoordelen van onderzoek en onderzoekers. Deze moeten passen in de huidige tijd en aansluiten bij de hedendaagse onderzoeker. “Dit is een belangrijke volgende mijlpaal in een internationaal gesteund proces naar evenwichtigere en eerlijkere beoordeling van onderzoek”, aldus Arfan Ikram, bestuursvoorzitter ZonMw en lid raad van bestuur NWO, verantwoordelijk voor de portefeuille Erkennen & Waarderen.
Nieuwsbericht NWO
Statement of Principles on Recognising and Rewarding Researchers
 

ScienceGuide: ‘Debat over internationalisering meer vanuit emotie dan feiten gevoerd’

In het debat over internationalisering en verengelsing van het hoger onderwijs lijkt men vooral te varen op subjectieve opvattingen en emotie. Er is geen onderzoek dat de veelgehoorde zorg over een dalende toegankelijkheid en onderwijskwaliteit onderbouwt. Dat schrijft ScienceGuide naar aanleiding van een onderzoek van de Hogeschool Rotterdam naar de totstandkoming van de Wet Taal en Toegankelijkheid. Volgens onderzoeker Jessica Schiltmans is niet aangetoond dat de toegankelijkheid of kwaliteit van het hoger onderwijs negatief worden beïnvloed door verengelsing of de groeiende aantallen buitenlandse studenten.
Artikel ScienceGuide
 

Aantal octrooiaanvragen in Nederland weer gestegen in 2022

Het aantal octrooiaanvragen in Nederland is in 2022 opnieuw gestegen, blijkt uit het Jaarbericht Octrooicentrum Nederland 2022. In totaal zijn er 3.772 nieuwe aanvragen ingediend, wat neerkomt op een stijging van 4% ten opzichte van 2021. Hoewel de groei afvlakt, blijft de trend positief. In de periode 2018 tot 2022 zijn relatief de meeste octrooien in de regio Delft en het Westland verleend. Deze octrooien komen voornamelijk van de TU Delft en technologisch innovatieve mkb’ers. Op de 2e plaats staat Zuidoost-Noord-Brabant (Eindhoven en omgeving).
Nieuwsbericht RVO
Jaarbericht Octrooicentrum Nederland 2022

Eerste advies Raad voor de Toekomst: investeer in welzijn van mens en planeet

Geef meer aandacht aan sociale en ecologische effecten van investeringen, en borg dit op een goede manier in het beoordelingskader van het Nationaal Groeifonds. Dat stelt de Raad voor de Toekomst in zijn eerste advies ‘Duurzaam durven denken’ aan het kabinet en het Nationaal Groeifonds. De Raad voor de Toekomst is in 2022 ingesteld door ministers Kaag en Adriaansens en bestaat onder andere uit afgevaardigden van het SER Jongerenplatform, Stichting Toekomstbeeld der Techniek (Young STT) en The Netherlands Academy of Technology and Innovation (AcTI). Volgens de Raad moet niet alleen economische groei centraal staan bij investeringsbeslissingen, maar juist het welzijn van mens en planeet op de lange termijn.
Publicatie SER
 

Nederland neemt voortouw in ontwikkeling derde generatie electrolyser

Een consortium van technische universiteiten en bedrijven onder leiding van TNO werkt de komende jaren aan het ontwerp en de uitwerking van een compleet nieuw type electrolyser. Volgens TNO is een nieuw type electrolyser met hogere efficiency, lagere kosten en een circulair ontwerp cruciaal voor de grootschalige productie van groene waterstof. “De grote Europese fabrikanten van electrolysers zitten bij onze oosterburen in Duitsland en ook China wordt steeds actiever met de productie van alkaline electrolysertechnologie. Maar net als bij de auto-industrie kan ons land zich opnieuw onderscheiden door te fungeren als onmisbare toeleverancier van innovatieve onderdelen, stacks en ook hoge precisie productieapparatuur. We kunnen hiermee een ecosysteem voor onze industrie optuigen. En dat is goed voor de innovatiekracht en het verdienvermogen van Nederland”, aldus waterstofexpert Lennart van der Burg van TNO.
Nieuwsbericht TNO
 

TU/e versterkt samenwerking met Thermo Fisher Scientific

De TU/e en Thermo Fischer hebben een raamovereenkomst ondertekend om hun bestaande onderzoekssamenwerking uit te breiden en samenwerking op alle wetenschapsgebieden van de TU/e mogelijk te maken. Het belangrijkste doel van de samenwerking is om elektronenmicroscopie nog beter en sneller te maken. Daarnaast zijn er plannen voor nieuwe toepassingen op het gebied van life sciences, zoals de ontwikkeling van nanogeneeskunde. “Deze uitbreiding van de samenwerking is in lijn met onze strategie om onze sterke samenwerking met de industrie nog verder uit te bouwen, en het biedt enorme kansen voor onze wetenschappers en voor onze studenten”, aldus Robert-Jan Smits, voorzitter van het CvB van de TU/e. De overeenkomst werd ondertekend tijdens de opening van het Center for Multiscale Electron Microscopy (CME), een nieuw lab voor elektronenmicroscopie.
Nieuwsbericht TU/E
 

Beperkte Nederlandse deelname aan hogeronderwijsinitiatief EIT

Het European Institute of Innovation and Technology (EIT) heeft zestien nieuwe consortia aangewezen die onderdeel gaan uitmaken van zijn hoger onderwijsinitiatief op het gebied van deep tech. Op Neth-ER valt te lezen dat de Nederlandse deelname beperkt is: de Wageningen Universiteit is de enige Nederlandse kennisinstelling die deel uitmaakt van een consortium, namelijk het agrifood-programma DIP4Agri. Ook de Nederlandse ondernemersorganisatie FME-CWM neemt deel aan dit project. De zestien consortia bestaan in totaal uit 180 organisaties uit het hoger onderwijs, bedrijfsleven en het maatschappelijk middenveld. Elk consortium krijgt maximaal 750.000 euro om zijn innovatiecapaciteit te vergroten, met een focus op het trainen van vaardigheden rond deep tech.
Artikel Neth-ER
Nieuwsbericht EIT
 

Adriaansens en Kuipers leiden economische missie rond biomedische innovatie

Ministers Adriaansens en Kuipers leiden deze week (4 t/m 9 juni) een economische missie op het gebied van biomedische innovatie in de VS. De bewindspersonen gaan met meer dan vijftig innovatieve Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen naar de BIO International Convention in Boston, het grootste mondiale evenement en beurs op het gebied van biotechnologie. De missie staat in het teken van de versterking van de economische en wetenschappelijke banden op het gebied van Life Sciences & Health.
Persbericht Rijksoverheid
 

Arbeidsinspectie gaat universiteiten bezoeken om werkdruk te inventariseren

Naar aanleiding van klachten van WOinActie zal de Arbeidsinspectie alsnog universiteiten bezoeken om de werkdruk te inventariseren, schrijft ScienceGuide. In 2020 zijn er via de belangenbehartiger meer dan 700 klachten ingediend van individuele wetenschappers over de werkdruk. Als gevolg van de coronapandemie is het oorspronkelijke plan om universiteiten te bezoeken omgezet in een bureauonderzoek. De Arbeidsinspectie wil nu alsnog via werkbezoeken zien hoe de plannen om de werkdruk te verlagen in de praktijk worden gebracht.
Artikel ScienceGuide
 

Nieuws en achtergronden uit de Europese Unie

Europese Commissie lanceert initiatief voor veelbelovende deep tech start-ups

De Europese Commissie is blij met de voortgang van de New European Innovation agenda. De agenda werd in juli 2022 gelanceerd en bevatte 25 acties op het gebied van deep tech-innovatie en start-ups. Tijdens een deep tech-conferentie onder het Zweeds voorzitterschap van de EU gaf Eurocommissaris Vestager aan dat inmiddels 9 van de 25 acties zijn uitgevoerd en de overige 16 acties momenteel lopen, waaronder een herziening van het staatssteunkader voor O&I&O en het Deep Tech Talent Initiative. Tijdens de conferentie kondigde Vestager ook het ‘EIC Scale Up 100 Initiative’ aan. Het doel is om 100 veelbelovende Europese deep tech bedrijven te identificeren en ondersteunen tot wereldwijde technologiekampioenen en mogelijke ‘unicorns’ (bedrijven met een waardering van meer dan één miljard euro). De start-ups worden gekoppeld aan de ‘EIC Scaling Club’, een netwerk van minimaal 400 ‘hoogwaardige ecosysteemspelers’ bestaande uit investeerders, relevante bedrijven, agentschappen en mentoren.
Nieuwsbericht Europese Commissie
Nieuwsbericht Europese Commissie
Persbericht Europese Commissie
Persbericht Europese Commissie
 

CESAER pleit voor sterkere academische betrokkenheid bij deep tech-ondernemerschap

EU-instellingen moeten de centrale rol van universiteiten bij het aanjagen van deep tech innovatie en ondernemerschap erkennen, betoogt universiteitenkoepel CESAER in een position paper. "Over het algemeen promoten de EU-instellingen niet echt de belangrijke rol die wetenschappelijke en technologische universiteiten spelen bij deeptech-innovatie", zegt Louise Drogoul, adviseur voor innovatie en duurzaamheid bij CESAER tegen Science Business. "Er wordt veel gesproken over het betrekken van universiteiten, maar in termen van belangenbehartiging worden we niet altijd beschouwd als gelijk aan de markt.” In het paper worden 15 aanbevelingen gedaan om de samenhang tussen universiteiten en deep tech-ondernemerschap op regionaal, nationaal en Europees niveau te bevorderen. "Deeptech-ondernemerschap kan niet op zichzelf slagen, daarom is het cruciaal om samenwerking zowel binnen als buiten de universiteit, met de industrie en de bredere samenleving aan te moedigen, en ook om de juiste financiering te bieden om dergelijke samenwerkingen te ondersteunen en te stimuleren”, aldus Toril Hernes, co-voorzitter van de CESAER Task Force Innovation.
Nieuwsbericht CESAER
Nieuwsbericht Science Business
 

Onderzoeksveld pleit voor Europees-Afrikaans WTI-programma

De Europese Unie (EU) en Afrikaanse Unie (AU) moeten werken aan een alomvattende langetermijnvisie voor de Global Gateway’s AU-EU-Innovation Agenda en moeten een geïntegreerd EU-Afrika-Programma voor Wetenschap, Technologie en Innovatie (WTI) voor de periode 2023-2027 opzetten. Dat bepleiten universiteiten- en onderzoekskoepels die meer dan 2.000 universiteiten vertegenwoordigen in een gezamenlijk statement. “Via het WTI-programma Afrika-EU kunnen we een transformatief begin maken en ervoor zorgen dat we investeren in excellent onderzoek, langdurige samenwerking en duurzame onderzoeksinfrastructuur. De eenheid van de onderzoeksgemeenschap die in deze oproep is verzameld onderstreept: we zijn klaar om onze rol te spelen bij het versterken van het strategisch partnerschap tussen de AU en de EU; we roepen beleidsmakers op om ons daarbij te steunen”, aldus Jan Palmowski, Secretaris-Generaal van universiteitenkoepel The Guild.
Nieuwsbericht The Guild
Publicatie The Guild
 

De mondiale positie van de EU in complexe technologieën

De algehele positie van de EU op het gebied van technologische capaciteiten is de afgelopen drie decennia geleidelijk verslechterd ten opzichte van de VS, China, Japan en Zuid-Korea. Dat concluderen onderzoekers van de Europese Commissie. Verder blijkt dat de technologische basis van de EU meer gediversifieerd is dan die van andere grote economieën, maar onevenredig meer gespecialiseerd in minder complexe technologieën dan zijn tegenstanders. Voor de meest complexe technologieën is de EU bijzonder afhankelijk van slechts een paar landen.
Publicatie Europese Commissie
 

EUA presenteert gids voor ontwikkeling leiderschapsprogramma’s aan universiteiten

De European University Alliance (EUA) heeft een gids gepresenteerd voor de implementatie van leiderschapsontwikkelingsprogramma’s voor universiteitsbestuurders. De gids bevat aanbevelingen en reflecties voor universiteitsleiders, vertegenwoordigers van de sector en beleidsmakers die geïnteresseerd zijn in het opzetten van een programma voor leiderschapsontwikkeling. De gids is onderdeel van het Europese Innovative Leadership and Change Management in Higher Education (NEWLEAD)-project.
Publicatie EUA
 

De economische implicaties van klimaatactie

Klimaatneutraliteit is haalbaar, maar vereist een mondiale transformatie op de schaal van de industriële revolutie. Deze transformatie zal in de eerste plaats worden aangedreven door overheidsbeleid, niet door technologische innovaties en markten. Dat betogen onderzoekers van France Stratégie, de overkoepelende strategische adviesraad van de Franse regering. Het rapport is opgesteld op verzoek van de Franse Premier en moet inzicht bieden in de macro-economische effecten van mitigatiebeleid richting klimaatneutraliteit, om die te kunnen verbeteren en om de basis te leggen voor beter geïnformeerde en beter doordachte beslissingen.
Publicatie France Stratégie
 

EU-onderzoekers willen elektrische voertuigen en elektriciteitsnet met elkaar laten communiceren

EU-wetenschappers onderzoeken hoe elektrische auto’s en elektriciteitsnetten in Europa onderling beter kunnen communiceren om stroomuitval te voorkomen die veroorzaakt zou kunnen worden doordat miljoenen voertuigen tegelijkertijd opladen, schrijft EURACTIV. Het gaat om een onderzoeksproject van het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek (JRC) van de EU. Zodra elektrische auto’s dominant worden, wordt de mogelijkheid van pieken in de laadvraag een serieuze bedreiging, vertelt een onderzoeker EURACTIV. Volgens de onderzoeker is het essentieel dat elektrische voertuigen in staat zijn om te communiceren met het elektriciteitsnet om dergelijke pieken in de elektriciteitsvraag te kunnen vermijden.
Artikel EURACTIV
 

Europese hervorming van onderzoeksbeoordeling botst met universitaire rankings

De hervormingen van Europese universiteiten op het gebied van onderzoeksbeoordelingen staan op gespannen voet met de werkwijze van internationale universitaire rankings, schrijft Science Business. Sinds juli 2022 werken veel universiteiten in de EU aan bijstelling van hun wijze van onderzoeksbeoordeling aan de hand van de Europese ‘Agreement on Reforming Research Assessment’ van de European University Association (EUA) en Science Europe. De herziening moet minder aandacht leggen op statistieken, zoals het aantal publicaties, en meer gaan over de impact van onderzoek. Universitaire rankings hechten echter nog steeds grote waarde aan eenduidige cijfers zoals citaties en impactfactoren. Mogelijk passen de rankings hun methodes  aan. "Het is altijd onze visie geweest dat we de collectieve intelligentie en consensus van de sector willen weerspiegelen", aldus Andrew MacFarlane, rankings manager bij de Britse QS World University Rankings. "In dit opzicht zullen we natuurlijk overwegen om de veranderende onderzoeksdynamiek in onze statistieken weer te geven wanneer deze collectief worden overgenomen."
Artikel Science Business
 

Wat zijn de gevolgen van de Europese AI Act?

De plenaire stemming van het Europees Parlement over de AI Act is medio juni gepland. In een artikel op Information Age gaan experts op het gebied van gegevensbescherming, intellectueel eigendom en technologie in op de gevolgen van de wet voor innovatie. Advocaat David Dumont benadrukt dat het mogelijk zou moeten zijn om AI-producten en -diensten te ontwikkelen en in te zetten op een AVG-conforme manier. “Daarom is de EU AI-wet zo belangrijk omdat het een robuuster juridisch kader creëert voor bedrijven om in de toekomst aan te werken”, aldus Dumont. JJ Shaw, managing associate digital, commerce & creative group bij Lewis Silkin is kritisch op de aanpassing van het Parlement om General Purpose AI als ‘hoog risico’ aan te merken, vanwege de eventuele kans op risicovolle toepassing. “De zorg bij dit amendement is dat providers onpraktische eisen krijgen, zoals het opsommen van alle mogelijke toepassingen van een tool en de eis om mitigatiestrategieën te ontwikkelen om met dergelijke toepassingen om te gaan”, aldus Shaw. Dit zou kunnen betekenen dat dergelijke systemen worden onderworpen aan strenge nalevingsvereisten en de bijbehorende kostenconsequenties.
Artikel
 

LERU pleit voor snelle associatie van het VK met Horizon Europe

De League of European Research Universities (LERU) pleit ervoor dat de EU en het VK haast moeten maken in de onderhandelingen over associatie met Horizon Europe. De universiteitenkoepel bepleit dat wereldwijde uitdagingen vereisen dat onze beste onderzoekers samenwerken. Ook waarschuwt de koepel dat de China en de VS hun investeringen in R&D zullen blijven verhogen. “Samen kunnen onze collectieve onderzoeks- en vertaalecosystemen de status van Horizon Europa als 's werelds grootste en meest invloedrijke wetenschappelijke programma versterken en de richting aangeven op gebieden van strategisch belang, zoals AI, technische biologie en kwantumtechnologieën”, aldus LERU.
Persbericht LERU
 

Nieuws en achtergronden uit de rest van de wereld

Wetenschapsfinanciers presenteren gemeenschappelijk kader voor financiering onderzoek klimaatverandering

Onderzoeksfinanciers uit de hele wereld hebben overeenstemming bereikt over een gemeenschappelijk kader voor de financiering van onderzoek naar klimaatverandering. 160 wetenschapsfinanciers, waaronder NWO, hebben het ‘Statement of Principles and Practices on Climate Change Research Funding’ ondertekend tijdens een bijeenkomst van de Global Research Council in Den Haag. Het statement bestaat uit 12 algemene principes over onderzoek naar klimaatverandering en 6 specifieke principes over de financiering hiervan. “De wetenschap moet bijdragen tot het identificeren van context specifieke uitdagingen en iedereen ertoe aanzetten actie te ondernemen voor een zaak die ons allen evenzeer aangaat: het klimaat”, valt te lezen in de overeenkomst.
Nieuwsbericht NWO
Statement of Principles and Practices on Climate Change Research Funding
 

OESO: AI inzetten om klimaatverandering aan te pakken

AI speelt een belangrijke rol in de aanpak van klimaatverandering en overheden zouden daarom niet alleen AI moeten reguleren, maar ook fors moeten investeren in onderzoek. Dat schrijft de OESO. De overheid kan bijvoorbeeld de randvoorwaarden scheppen door het beschikbaar stellen van data en een veilige cloud-omgeving. Daarnaast zijn investeringen nodig in het versterken van de kennis en het opbouwen van vertrouwen in AI. In het artikel wordt gewezen op diverse internationale initiatieven om te investeren in onderzoek en kennisversterking. Hierbij is klimaatverandering vaak het belangrijkste speerpunt voor AI-toepassingen. Momenteel wordt AI al steeds vaker ingezet om de toekomst van klimaatverandering te berekenen, maar ook om complexe taken uit te voeren zoals het optimaliseren van energieverbruik, waarschuwingssystemen voor natuurrampen en het voorspellen van de gevolgen van extreem weer voor de landbouw. In het artikel worden suggesties gedaan voor het meewegen van klimaatuitdagingen in de regulering van AI.
Artikel OESO
 

Aanbevelingen voor regulering generatieve AI

Experts van het Center for Technology Innovation (CTI) gaven afgelopen week op Brookings een voorzet voor de regulering van generatieve AI. Zij stelden dat werk moet worden gemaakt van transparantie en een verantwoordingsplicht, bijvoorbeeld via een vorm van labeling of etikettering. Zo kan duidelijk worden gemaakt dat een productie tot stand is gekomen met behulp van generatieve AI en kunnen auteursrechten worden beschermd. De EU zet hier in de AI Act ook op in. Daarnaast riepen experts op om privacyregels aan te passen, zodat enerzijds de kracht van AI kan worden ingezet om sneller te komen tot medische innovaties en anderzijds de privacy van burgers beter beschermd wordt. Men vreest namelijk dat  AI het mogelijk maakt medische data dusdanig te koppelen dat deze herleidbaar wordt tot personen. Dit zou voor mensen een drempel kunnen zijn om medische data te delen, terwijl deze data juist nodig zijn om de meerwaarde van AI in medische innovaties optimaal te benutten. "Big data, geavanceerde statistische methoden en computerbronnen zijn voor iedereen gemakkelijk toegankelijk gemaakt in een tempo dat ongekend is in eerdere technologische innovaties", zo valt te lezen. "Deze progressie stelt ons in staat om patronen te identificeren die voorheen niet waarneembaar waren, wat kansen creëert voor belangrijke vorderingen, maar ook mogelijk schade oplevert voor patiënten."
Artikel Brookings
 

Opinie: Taalmodellen dreigen democratische ramp te worden

Large Language Models (LLM's) als ChatGPT dreigen een democratische ramp te worden en dat dwingt de politiek en het maatschappelijk middenveld om in te grijpen. Dat zegt filosoof Hannes Bajohr, verbonden aan de universiteit van Zürich, in een opiniestuk. Volgens hem probeert big tech de aandacht hiervan af te leiden door te wijzen op het veelgenoemde risico dat AI-systemen op den duur slimmer worden dan de mens en daarmee de wereld overnemen. Volgens Bajohr blijkt uit niets dat een dergelijk apocalyptisch beeld werkelijkheid kan worden. Hij stelt dat het grootste gevaar huist in het feit dat de systemen steeds uitgebreider en duurder worden en daarom alleen nog maar in handen zijn van grote techbedrijven als Microsoft, Google en Facebook. "Waar we dus mee worden geconfronteerd, is een nieuw oligopolie dat taaltechnologieën concentreert in de handen van enkele particuliere bedrijven", aldus Bajohr. Volgens hem krijgen deze bedrijven daarmee de macht om politieke discussies te sturen. "Wie de taalmodellen beheerst, beheerst de politiek", stelt hij. "De regulering van AI – die in de open brief van Musk en Co. vooral wordt bepleit als vrijwillige zelfregulering door de industrie – kan niet volstaan met louter ethische richtlijnen. [..] Als AI-systemen de plaats worden van het verwoorden van sociale visies of zelf een politieke infrastructuur worden, is er veel voor te zeggen om ze ook daadwerkelijk aan publieke controle te onderwerpen." Volgens hem zou dat uiteindelijk zelfs tot onteigening moeten kunnen leiden.
Opiniestuk Hannes Bajohr
 

VS probeert via technologiediplomatie westen te verenigen

Op Nextgov werd afgelopen week verslag gedaan van hoe de VS via technologiediplomatie probeert het westen te verenigen. Zo licht Seth Center, de plaatsvervangend gezant van het ministerie van Buitenlandse Zaken voor kritieke en opkomende technologie, toe dat de VS inzet op gezamenlijke technologiestandaarden om te voorkomen dat snel opkomende technologieën (zoals kwantumtechnologie en kunstmatige intelligentie) een gevaar vormen voor de nationale veiligheid. "De belangrijkste test die we hebben in onze technologiediplomatie, is om over de hele wereld aan te tonen dat democratieën technologieën kunnen absorberen, integreren en ontwikkelen op manieren die consistent zijn met onze samenlevingen en deze versterken", aldus Center. "We zullen verkeersregels moeten opstellen voor deze technologieregimes." Volgens hem hebben de inspanningen van landen als China om in dezelfde technologieën te investeren het gevoel van urgentie in het westen vergroot. De woorden van Center werden door minister van Economische Zaken Gina Raimondo herhaald tijdens de US/EU Trade- and Technology Council. "We willen sneller blijven innoveren, maar we moeten extreem alert zijn op de risico's", zei Raimondo. "Dat vereist een mondiale aanpak."
Artikel Nextgov
 

Britse spin-outs halen relatief fors aandeel financiering op

Hoewel de 1.166 Britse 'spin out'-bedrijven slechts 2,52 procent vormen van het totaal aan snelgroeiende bedrijven, haalden zij wel 9,1 procent van alle aandelenfinanciering op. Dit komt neer op een bedrag van ruim 2 miljard pond. Dat blijkt uit het derde jaarverslag over Britse spin-outs dat is opgesteld door Beauhurst. In het rapport worden de achtergronden van de spin-outs uitgediept, inclusief hun financieringsbronnen en de betrokken academische instellingen.
Nieuwsbericht ScienceBusiness
Rapport Beauhurst