AWTI e-mail alert 1 juni 2023

Nederland moet in Europa serieus werk maken van onderzoek, innovatie en onderwijs

Dit concludeerden de Onderwijsraad en de AWTI in recente adviezen over Europa aan het kabinet. Voorzitters Edith Hooge en Eppo Bruins onderstrepen in een blog nogmaals het belang van deze dringende en eensluidende boodschap. 
Tot nu toe slaagt de regering er onvoldoende in om dit Europese beleid goed aan te laten sluiten op de Nederlandse ambities voor onderzoek, innovatie en onderwijs. Bovendien kan Nederland in overleg en samenwerking met andere EU-lidstaten aan de Brusselse overlegtafels veel actiever bijdragen aan dat beleid.

Opinie-artikel AWTI en Onderwijsraad
 

Kabinet legt meer nadruk op deep tech in start-up en scale-up beleid

Het kabinet wil het start-up en scale-up beleid meer gaan richten op deep tech, blijkt uit aankondiging van minister Adriaansens. Na de zomer wordt de Nationale Technologiestrategie gepresenteerd. Deze strategie zal richtinggevend zijn voor de inzet op het beleid voor deep tech startups. “De fundering voor een ambitieus start-up- en scale-upbeleid hebben we de afgelopen jaren gelegd. We willen onze innovatiekracht nu nog beter benutten. Dat doen we als kabinet zelf door direct honderden miljoenen euro’s gericht te investeren in tech via het Deep Tech Fonds, Dutch Future Fund en indirect via Nationaal Groeifonds-projecten”, aldus de minister. Verder heeft Adriaansens aangekondigd dat Constantijn van Oranje de komende drie jaar aanblijft als Special Envoy van het Techleap.nl-programma.
Persbericht Rijksoverheid 
Kamerbrief over startups en scale-ups als motor voor transities en groei
 

Onderzoeksministers pleiten voor volledige transitie naar gratis open acces 

De Europese onderzoeksministers hebben een gezamenlijke oproep gedaan om open acces de standaard te maken voor wetenschappelijke publicaties. Dat schrijft Science Business over de Raadsconclusies van de afgelopen Raad voor Concurrentievermogen. "We moeten ervoor zorgen dat onderzoekers hun bevindingen beschikbaar en herbruikbaar kunnen maken en dat wetenschappelijke artikelen van hoge kwaliteit open toegankelijk zijn voor iedereen die ze moet lezen", aldus Mats Persson, de Zweedse minister van Onderzoek. Een aantal Europese onderzoeksorganisaties en -koepels, waaronder de EUA, Science Europe en ALLEA, verwelkomen de conclusies in een gezamenlijk statement.
Artikel Science Business
Artikel University World News
Publicatie Science Europe 
 

VS presenteert nieuwe nationale AI-kaders en onderwijsaanbevelingen

Het Witte Huis heeft een reeks nieuwe uitvoerende initiatieven gelanceerd voor de bevordering van een cultuur van verantwoord gebruik van kunstmatige intelligentie in de VS. De plannen bevatten onder andere een nationaal strategisch R&D-plan en aanbevelingen voor het onderwijs. "De federale overheid speelt een cruciale rol in deze inspanning, onder meer door slimme investeringen in onderzoek en ontwikkeling (R&D) die verantwoorde innovatie bevorderen en oplossingen aandragen voor de uitdagingen die andere sectoren niet alleen kunnen aanpakken", aldus de samenvatting van het strategisch plan. In een artikel op NextGov worden de initiatieven verder toegelicht.
Artikel NextGov
Publicatie Witte Huis

 

Kabinet wil scherpere keuzes maken in doelstellingen innovatiebeleid

Het kabinet heeft besloten om de innovatiedoelstellingen aan te scherpen. De doelen richten zich op vijf missies op het gebied van energietransitie, circulaire economie, gezondheid & zorg, landbouw/water & voedsel en veiligheid die moeten zorgen voor maatschappelijke impact en economische groei. De komende jaren investeert het kabinet ruim 20 miljard in innovatie. “Meer focus en meer financiering levert meer innovatie op. Daar kunnen we niet mee wachten. Innovatie is nu nodig om uitdagingen als het verminderen van onze afhankelijkheid, om grondstoffenschaarste en veiligheid aan te pakken en zowel verduurzaming als digitalisering te versnellen”, aldus minister Adriaansens. De komende periode volgt verdere uitwerking als basis voor de nieuwe Kennis- en Innovatieagenda’s (KIA’s) en wordt er gewerkt aan een nieuw Kennis- en Innovatieconvenant (KIC) met het bedrijfsleven, de kennissector en andere overheden.
Persbericht Rijksoverheid
Kamerbrief over herijkte missies van het missiegedreven innovatiebeleid

 
Dijkgraaf wil aanvullend onderzoek naar bedreiging academische vrijheid

Minister Dijkgraaf wil aanvullend onderzoek naar bedreigingen voor de academische vrijheid. Dat valt te lezen in de beantwoording op vragen van GroenLinks over een recent rapport van het Europees Parlement. Dijkgraaf vindt dat er nader onderzoek nodig is om de aanbeveling van het rapport goed te kunnen opvolgen. Er wordt onder andere voorgesteld om bijvoorbeeld in gesprek te gaan met de KNAW en de Jonge Akademie om de conclusies van het rapport wat betreft hiërarchische besluitvorming beter te kunnen beoordelen. Verder wil Dijkgraaf eerst de resultaten van het lopende onderzoek naar zelfcensuur, academische vrijheid en beperking van diversiteit van perspectieven in onderzoek en hoger onderwijs afwachten, voordat het kabinet een uitspraak doet over de noodzaak van het aanscherpen van het begrip ‘academische vrijheid’ in de Nederlandse context.
Artikel U-Today/HOP
Beantwoording schriftelijke vragen GroenLinks
 

Nederland niet op weg om SDG’s te halen, maar wetenschappelijke bijdrage is gegroeid

Nederland en de rest van de wereld liggen niet op koers om de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de VN tegen 2030 te halen. Dat concludeert de Zevende Nationale SDG Rapportage, die is gepresenteerd op Verantwoordingsdag (17 mei). De rapportage constateert wel dat Nederlandse kennisinstellingen steeds meer aandacht hebben voor maatschappelijke en duurzaamheidsvraagstukken en dat de wetenschappelijke bijdrage aan de SDG’s de afgelopen jaren verder is toegenomen.
Nieuwsbericht NWO
Publicatie SDG Nederland
 

VVD en CDA willen terugkeer prestatiebekostiging in het hoger onderwijs

VVD en CDA willen dat minister Dijkgraaf in zijn toekomstverkenning voor het hoger onderwijs expliciet kijkt naar capaciteits- en missiebekostiging in het hoger onderwijs. Dat schrijft ScienceGuide over het tweeminutendebat Wetenschapsbeleid. Indiener Van der Woude (VVD) betoogde dat er een fundamentele herziening van de bekostiging nodig is en dat er moet worden gekeken hoe het vervolgonderwijs doelmatiger kan en beter kan aansluiten op de arbeidsmarkt en maatschappelijke uitdagingen. Coalitiepartner Hagen (D66) vond dit echter een ‘premature motie’, aangezien de minister nog in gesprek is met het onderwijsveld. Daarnaast betoogde Hagen dat het onderwijs niet alleen gericht moet zijn op de arbeidsmarkt, maar ook op persoonlijke ontwikkeling. Dijkgraaf heeft toegezegd de bekostigingsproblematiek mee te nemen in zijn beleidsreactie, maar wil ‘op dit moment geen voorschot nemen op wat daarvan de uitkomst zal zijn’. 
Artikel ScienceGuide
Verslag tweeminutendebat
 

Handboek voor goede selectieprocedures bij umc’s, universiteiten en hogescholen

Onderzoekers van de Universiteit Utrecht, het Onderzoekers Netwerk Selectie en de Expertgroep Toegankelijkheid Hoger Onderwijs hebben een handboek gepubliceerd over selectieprocedures van studenten, schrijft UNL. Het handboek moet instellingen met numerus-fixusopleidingen handvatten bieden bij het vormgeven van selectieprocedures. “Numerus-fixusopleidingen selecteren om de juiste student op de juiste plek te krijgen. Dit boek gaat universiteiten, umc’s en hogescholen helpen om dat op een nog betere manier te doen, met een solide wetenschappelijke basis”, aldus UNL-voorzitter Pieter Duisenberg.
Nieuwsbericht UNL
 

ScienceGuide: Nederlandse academici gematigd positief over Erkennen en Waarderen

Nederlandse academici zijn gematigd positief in hun verwachtingen van het Erkennen en Waarderen-programma. De grootste ontevredenheid zit bij bèta-wetenschappers, andere groepen zijn gemiddeld positief. Dat blijkt uit een onderzoek van ScienceGuide, waarin de verwachtingen bij ruim driehonderd onderzoekers zijn gepeild. Verder is opvallend dat promovendi gemiddeld positief zijn over het programma, terwijl postdocs en hoogleraren negatievere verwachtingen hebben.
Onderzoek ScienceGuide
 

Wetenschapsjournalist Saar Slegers sceptisch over screening kennisveiligheid

Het is de vraag in hoeverre de screening kennisveiligheid gaat werken, stelt wetenschapsjournalist Saar Slegers in een interview met U-Today/HOP. “Dat valt te bezien. Alle wetenschappers van buiten de EU worden straks gescreend als ze willen werken in gevoelige vakgebieden. Het lijkt moeilijk uitvoerbaar te zijn en discriminatie ligt op de loer”, aldus Slegers op de vraag of het kader goed nieuws is. In een vijfdelige Argos documentaire-podcast ‘Vriend of Vijand’ onderzoekt Slegers de dilemma’s achter het kennisveiligheidsbeleid en de nieuwe screening. Naar aanleiding van de podcast was AWTI-onderzoeker Tara van Viegen op 13 mei te gast in de uitzending van Argos om te spreken over kennisveiligheid en het AWTI-advies ‘Kennis in conflict’.
Artikel U-Today/HOP
Argos podcast of Vijand
Uitzending Argos
 

CUCo en TNO bepleiten belang van transdisciplinair onderzoek

Het Centre for Unusual Collaborations (CUCo) en TNO pleiten in een paper voor het belang van transdisciplinair onderzoek en een systeembenadering voor het aanpakken van complexe uitdagingen. Onderzoekers Lamain (CUCo), Sassen – van Meer (TNO) en Van Gemerden (TNO) beschrijven in het paper de stappen die nodig zijn om de kloof tussen het theoretische concept van transdisciplinariteit en het in de praktijk brengen ervan te overbruggen.
Publicatie TNO en CUCo

 

Europese onderzoeksministers opperen EU-kennisuitwisselingsplatform

De EU-onderzoeksministers willen een speciaal platform voor kennisuitwisseling opzetten om de beveiliging tegen technologische spionage in de gehele EU te versterken. Dat schrijft Science Business over het beleidsdebat Kennisveiligheid van de afgelopen Raad Concurrentievermogen. “Gezamenlijke EU-actie is hier hard nodig. We moeten een EU-speelveld tot stand brengen op het gebied van kennisveiligheid en buitenlandse inmenging met een gedeelde visie op zowel de risico's als de kansen”, aldus minister Dijkgraaf. Volgens Science Business opperde Dijkgraaf het idee om een Europees centrum op te richten, wat door veel ministers herhaald zou zijn. De Europese Commissie heeft niet toegezegd het idee op te pakken, maar er wordt verwacht dat het aanstaande Defence of Democracy-wetgevingspakket maatregelen zal omvatten die betrekking hebben op onderzoek.
Artikel Science Business
 

Analyse strategisch plan Horizon Europe 2025-2027

De Europese Commissie heeft de analyse van het strategisch plan voor Horizon Europe 2025-2027 gepubliceerd. De analyse is ontwikkeld door de Europese Commissie in samenwerking met EU-lidstaten en moet dienen als gemeenschappelijke basis voor de ontwikkeling van het volgende strategisch plan voor Horizon Europe. In de analyse wordt onder andere gekeken naar de huidige staat van onderzoek en innovatie (O&I) in de EU in kaart, welke veranderingen nodig zijn in het licht van het eerste strategisch plan voor Horizon (2021-2024) en naar toekomstige uitdagingen en kansen voor O&I.
Publicatie Europese Commissie 
 

Europese Commissie richt nieuwe eenheid voor EIC op in onderzoeksdirectoraat

De Europese Commissie heeft een nieuwe eenheid voor de European Innovation Council opgericht in het directoraat-generaal voor onderzoek en innovatie. De eenheid moet het toezicht op het fonds van 10 miljard euro verstevigen, schrijft Science Business. Volgens bronnen bij de Commissie erkent de Commissie het politieke belang van het opschalen van technologiebedrijven en het Europese vermogen om technologie vanuit laboratorium naar de markt over te dragen. Ook wordt het als signaal gezien dat de bevordering van investeringen in deep tech een prominente plaats zal krijgen in de onderhandelingen voor de opvolger van Horizon Europe.
Nieuwsbericht Science Business
 

Klimaatconferentie Warschau roept op tot dringende actie tegen klimaatverandering

Europese en Aziatische wetenschapsacademies roepen op tot dringende actie om de gevolgen van klimaatverandering over de hele wereld aan te pakken. Tijdens de Europese Klimaatconferentie in Warschau zijn ongeveer 90 wetenschappers uit 45 landen tot een gezamenlijke oproep gekomen. In de oproep staan tien statements over de schadelijke gevolgen die klimaatverandering kan hebben voor mensen en samenlevingen én hoe deze uitdagingen kunnen en moeten worden aangepakt.
Publicatie
Artikel Science Business
 

Amerikaanse bedrijven maken zich zorgen over EU-certificering clouddiensten

Er is onrust ontstaan over het nieuwe EU-certificeringssysteem voor clouddiensten, schrijft Computable. Amerikaanse cloudgiganten hebben hun kritiek geuit op het voorlopige voorstel van de Europese Commissie. Door de toevoeging van een nieuwe subcategorie voor het hoogste vertrouwensniveau (hoog+) kunnen veel Amerikaanse bedrijven niet meer voldoen aan de allerhoogste norm. Deze categorie stelt de hoogste eisen aan data-soevereiniteit en is uitgesloten voor bedrijven met een hoofdkantoor buiten de EU. Het certificeringssysteem voor clouddiensten is onderdeel van de aankomende Europese Cloud Act.
Artikel Computable
 

Herziening Europees octrooisysteem van kracht

Op 1 juni is het Unitary Patent System van kracht gegaan. Het European Patent Office (EPO) spreekt over een ‘historische dag voor octrooibescherming in Europa’ en noemt de introductie de ‘belangrijkste ontwikkeling in het Europese octrooilandschap sinds de ondertekening van het Europees Octrooiverdrag 50 jaar geleden’. Het nieuwe systeem moet onder andere zorgen voor kostenbesparingen, gestroomlijnde procedures, meer transparantie en meer rechtszekerheid.  “Vanaf 1 juni kunnen gebruikers één patent aanvragen via één enkele procedure, onderworpen aan één enkele vernieuwingstaks in één enkele valuta, en procederen onder één rechtssysteem voor het Unified Patent Court (UPC)”, aldus het EPO.
Nieuwsbericht EPO
 

Paper: De integratie van belangrijke transformerende O&I-beginselen in EU-beleid

De Europese Commissie heeft een paper gepubliceerd waarin wordt geanalyseerd hoe het Europese onderzoeks- en innovatiebeleid bijdraagt aan de duurzaamheidsagenda. De analyse laat zien dat innovatieprocessen centraal staan in de transformatieve verandering richting duurzame ontwikkeling in verschillende EU-beleidsdomeinen en dat de transformatieve O&I-beginselen de potentie hebben om elkaar te versterken in het kader van EU-beleid.
Publicatie Europese Commissie
 

Weinig enthousiasme over Europese cyberdefensiestrategie

De Europese defensieministers hebben de Raadsconclusies over cyberdefensie aangenomen. In de conclusies wordt gewezen op de noodzaak om overlappingen in de institutionele architectuur te voorkomen en worden prioriteiten uiteengezet op het gebied van de ontwikkeling van relevante vaardigheden en vrijwillige coördinatie in de defensiesector. In het document staat dat landen instaan voor verdere investeringen in onder andere interoperabele strijdkrachten, geavanceerde technologieën en ultramoderne cyberdefensiecapaciteiten. EURACTIV plaatst in een artikel hier wel de kanttekening bij dat EU-landen vaag blijven over de noodzaak om ‘cyberaanvallen af te schrikken’ en de offensieve cybermaatregelen die EU-lidstaten zouden kunnen nemen voor defensieve doeleinden.
Artikel EURACITV
 

Strengere Chinese gegevensprivacywetten schrikken onderzoekers af

Onderzoekers over de hele wereld maken zich zorgen over de onlangs geïntroduceerde beperkingen op de stroom van academische en gezondheidsdata uit China, schrijft Nature. Sinds 2021 zijn er vanuit de Chinese wet op bescherming van persoonsgegevens, vergelijkbaar met de Europese AVG, geleidelijk steeds meer regels ingevoerd die de toegang tot data lastiger maken. De nieuwe regels, tezamen met de onzekerheid eromheen, zou samenwerking met wetenschappers in China ontmoedigen. Ook zouden onderzoekers er minder snel voor kiezen om te werken aan projecten over China of zijn mensen bang dat de toegang tot informatie zou kunnen worden belemmerd.
Artikel Nature
 

VS: Recordboete Meta voor overtreding Europese privacyregels

Een recordboete van 1,3 miljard dollar voor Meta voert de politieke druk op in de VS, schrijft Politico. Meta kreeg de opdracht om zijn trans-Atlantische stroom van gebruikersgegevens af te sluiten onder Europese privacyregels. Het bedrijf ontvangt een boete van de Ierse Data Protection Commission omdat het bedrijf data van Europese gebruikers overdraagt naar de VS zonder een goed kader om hen te beschermen tegen toezicht door de Amerikaanse overheid. Amerikaanse bedrijven vrezen voor vergelijkbare boetes en willen dat Biden de onderhandelingen met de EU over het EU-VS Data Privacy Framework snel afrondt om de kloof in regelgeving te dichten. 
Artikel Politico
 

Wat zijn de gevolgen van de Amerikaanse schuldplafondcrisis voor de wetenschap?

De Amerikaanse regering kan op korte termijn zonder geld komen te zitten als er geen politiek akkoord wordt bereikt over een verhoging van de federale schuldlimiet. In een artikel op Nature worden de (mogelijke) gevolgen voor de wetenschap in kaart gebracht. De Republikeinen, wiens steun nodig is voor een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden, gebruiken de naderende deadline als hefboom om bezuinigingen door te drukken. In hun tegenvoorstel worden forse bezuinigingen op onderzoek en innovatie aangekondigd. Hoewel de uitkomsten van de onderhandelingen nog niet bekend zijn, houdt het Amerikaanse onderzoeksveld rekening met minder investeringen.
Artikel Nature
 

Denktank: Begrotingsvoorstel VS schiet tekort op het gebied van schone energie-innovatie

Het begrotingsvoorstel van het Witte huis voor het fiscale jaar 2024 remt de Amerikaanse ontwikkelingen op het gebied van innovatie en concurrentievermogen voor schone energie. Dat betoogt de denktank Information Technology & Innovation Foundation (ITIF) in een publicatie. De investeringen zouden te veel gericht zijn op algemeen onderzoek en ontwikkeling in plaats van toegepast onderzoek, ontwikkeling en demonstratie om nieuwe innovaties te commercialiseren. Ook vindt de denktank dat het huidige begrotingsvoorstel niet voldoet aan de financieringsniveaus die nodig zijn om de overgang naar een schone energie-economie te stimuleren, terwijl het Amerikaanse concurrentievermogen juist versterkt kan worden door het ontwikkelen en produceren van energietechnologie.
Persbericht ITIF
Publicatie ITIF
 

Formele onderhandelingen met Zuid-Korea over associatie Horizon Europe

De Europese Commissie en Zuid-Korea zijn begonnen met de formele onderhandelingen over een mogelijke associatie van Zuid-Korea met Horizon Europe. De EU en Zuid-Korea werken al samen in digitale en groene partnerschappen. Een associatie met Horizon Europe zal gezamenlijke inspanningen op het gebied van onderzoek en innovatie vereenvoudigen.
Nieuwsbericht Europese Commissie
Artikel Science Business
 

Zwitserland reserveert 645 miljoen als back-up voor Horizon Europe aanvragers

De Zwitserse regering heeft aangekondigd  645 miljoen euro te reserveren als back-upfinanciering voor onderzoekers die van plan zijn om een aanvraag bij Horizon Europe in te dienen. Door een gebrek aan associatie hebben Zwitserse onderzoekers geen toegang tot financiering van de Europese Commissie. Ze kunnen wel deelnemen aan ongeveer twee derde van de Horizon Europe-calls, maar moeten in dat geval wel over eigen middelen beschikken. Zwitserland benadrukt dat een snelle associatie bij Horizon Europe hun belangrijkste doel blijft.
Nieuwsbericht Science Business
 

Opinie: FinTech moet beter worden afgestemd op de behoeften van het publiek

Central Bank Digital Currencies (CBDCs) zjjn tot nu toe weinig succesvol geweest  in de landen waar ze zijn gelanceerd. Maar het relatieve succes van het Bakong-systeem in Cambodja is een voorbeeld dat dergelijke projecten meer kunnen worden dan alleen interessante experimenten. Daarvoor is het nodig dat ze een echte behoefte van de consument vervullen en het vertrouwen van het publiek winnen. Dat schrijft onderzoeker Colin Chia in een opiniestuk op CIGI. Bakong verwerkte in 2022 transacties ter waarde van 9,6 miljard dollar, wat ongeveer neerkomt op 35,6 procent van het bbp van het land. Chia betoogt dat het project relatief succesvol is, in tegenstelling tot vergelijkbare mislukte projecten in andere landen, omdat de architecten niet hebben geprobeerd om de beleidsdoelen op te dringen. Ook is het systeem neergezet als een verbetering van het betalingssysteem, in plaats van als een CBDC op zich.
Opiniestuk CIGI
 

International Science Council over bevordering van vrije en verantwoorde wetenschap

Tijdens een tussentijdse ledenvergadering van de International Science Council in mei is een aantal sessies georganiseerd over het bevorderen en waarborgen van vrijheid en verantwoordelijkheid in de wetenschap. In een artikel is een verslag te lezen over discussies over de aanpak van opkomende wereldwijde bedreigingen voor wetenschappers, de beperkingen op de bewegingsvrijheid en het opbouwen van sterkere banden met lokale gemeenschappen.
Artikel International Science Council