Geen topinstituut zonder valorisatieprogramma: lessen van het Vlaamse iMinds

Columns

Het Vlaamse instituut iMinds – hét centrum voor digitaal onderzoek en ondernemerschap – is relatief onbekend in Nederland. Onterecht, want we kunnen in Nederland veel leren van iMinds. Wij zien drie lessen: 1) geen topinstituut zonder valorisatieprogramma, 2) zorg voor meer diepgang in valorisatie en 3) denk op lange termijn.

Leren van iMinds

‘iMinds en IMEC krijgen 79 miljoen van regering’, zo kopte De Tijd op 19 februari jl. De instituten gaan fuseren. Dit heeft vooral  te maken met de strategie van IMEC om meer toegepaste technologie te ontwikkelen in  sterk groeiende domeinen als het Internet of Things en e-health. In Nederland wordt veel gesproken – vaak met enige afgunst – over IMEC. Over iMinds weten we echter niet zoveel. Dat is jammer, want bij iMinds gebeuren veel mooie dingen, met name op het terrein van valorisatie. Deze winter bracht een delegatie vanuit de AWTI een bezoek aan iMinds om meer te leren over hun model. Deze delegatie kwam terug met de conclusie dat we in Nederland veel kunnen leren van onze Vlaamse vrienden.

iMinds: hét centrum voor digitaal onderzoek en ondernemerschap

iMinds is hét centrum voor digitaal onderzoek en ondernemerschap in Vlaanderen, waarvan de hub  is gevestigd in Gent. Het is één van de Strategische onderzoeks­centra (SOC’s) in Vlaanderen, voorheen bekend als IBBT (het Interdisciplinair instituut voor BreedBand Technologie). Met meer dan 900 academische onderzoekers aan vijf Vlaamse universiteiten werkt iMinds samen met de digitale industrie om kennis om te zetten in innovatieve producten en diensten. Ook worden startups geholpen om hun nieuwe producten en diensten naar de markt te brengen. iMinds is per eind 2015 betrokken bij meer dan 90 startup-projecten, 380 lokale en Europese onderzoeksprojecten en werkt met meer dan 1.100 partners (vooral bedrijven) samen. Belangrijk hierbij is het onderzoeksprogramma (ICON) dat is gericht op vraaggedreven coöperatief onderzoek. In projecten van twee jaar werkt een interdisciplinair team van iMinds onderzoekers, bedrijven en eventueel andere stakeholders samen aan het ontwikkelen van digitale oplossingen.

iMinds is veel meer dan alleen onderzoek

Maar iMinds is veel meer dan alleen onderzoek. Vorig jaar gaf iMinds bijvoorbeeld negen zogenoemde ‘Opportunity Recognition Workshops’, voor in totaal 123 wetenschappers, om het potentieel van hun onderzoek binnen een bedrijf te leren herkennen. Het grootste programma van iMinds is iStart, het business incubation programma voor startende ondernemers. Het doel is om startups ‘investment ready’ te krijgen. Daartoe biedt iMinds early seed financing (50k tot 150k per startup) en coaching. In 2015 meldden zich 183 deelnemers voor dit programma; 67 kwamen door de selectie en daaruit ontstonden uiteindelijk 29 nieuwe bedrijven. In de afgelopen vier jaar zijn 360 nieuwe banen gecreëerd via iStart. iMinds biedt met Flipped Knowledge ook startups de mogelijkheid om hun onderzoeks­capaciteit te vergroten door met universiteiten samen te werken.

Een laatste parel van iMinds is de proeftuin: iMinds Living Lab. Deze biedt ondernemers de mogelijkheid om gebruikers al in een vroeg stadium bij het innovatieproces te betrekken. Het panel van iMinds bestaat uit meer dan 21.000 testgebruikers. De Living Lab projecten worden gefinancierd vanuit de generieke KMO-regeling. Uit 35% van alle Living Lab-projecten zijn succesvolle innovaties gekomen; in 40% van de projecten worden deze nog doorontwikkeld. Een mooi voorbeeld is neoScores, een nieuw interactief platform van waar gebruikers bladmuziek digitaal kunnen kopen en bewerken. In 2014 werd neoScores de op één na meest beloftevolle start-up in de wereld genoemd tijdens de Startup Nations Summit. In 2015 haalde deze startup 2 miljoen euro financiering op.

Lessen voor Nederland

Wat kunnen we in Nederland leren van iMinds? Wij zien drie lessen:

  1. Geen topinstituut zonder valorisatieprogramma
  2. Zorg voor meer diepgang in valorisatie
  3. Denk op lange termijn

De kracht van iMinds zit in de koppeling van het onderzoek aan de vijf Vlaamse universiteiten en de inspanningen rondom valorisatie, via het iStart programma en het iMinds Living Lab. In Nederland worden deze activiteiten veelal los van elkaar georganiseerd, waardoor de koppeling veel moeizamer tot stand komt. Elk topinstituut in Nederland zou daarom vanaf de start een sterk valorisatieprogramma moeten opbouwen.

Het voordeel hiervan is dat valorisatie thematisch wordt georganiseerd. In Nederland ligt de valorisatietaak primair bij de Technology Transfer Offices van universiteiten. Maar die kunnen nooit echt diepgaande specifieke kennis van een bepaald domein opbouwen. Kennis die hard nodig is om startups te begeleiden naar de markt. Door de valorisatie te koppelen aan het thematische onderzoekscentrum, over meerdere universiteiten heen, kan dit wel gerealiseerd worden.

Hiervoor is tijd nodig. En geduld. Net als Keulen en Aken zijn IMEC en iMinds niet op één dag gebouwd. Beiden hebben jaren nodig gehad om hun succes op te bouwen. De Nederlandse overheid zou er goed aan doen om – net als de Vlaamse overheid – meerjarig financieel commitment te geven aan belangrijke Nederlandse topinstituten en internationale trekpleisters, zoals het Holst Centre.

Deze column is op persoonlijke titel geschreven door raadsmedewerker Marcel Kleijn en Nicole Linkels (rijkstrainee bij de AWTI van september 2015 tot maart 2016). Met dank aan Jan Adriaenssens, Dimitri Schuurman en Frank Gielen van iMinds voor de ontvangst en de presentaties tijdens het bezoek dat Paul Diederen, Marcel Kleijn en Nicole Linkels op 2 december 2015 aan iMinds in Gent brachten.